Unia realna jest to związek państw, które posiadają wspólnego władcę (monarchę) oraz wspólne dla obu państw instytucje np. rząd czy parlament, ponadto łączy ich wspólna polityka zagraniczna i system monetarny. Obywatele państw będących w unii podlegają tym samym prawom we wszystkich państwach, ponadto mogą osiedlać się na całym terytorium unii. Dosyć często zawiązanie unii skutkowało częściową lub całkowitą utratą suwerenności jednego z państw.
Unia realna stanowi rozwinięcie unii personalnej. Przykładem może być unia lubelska, zawarta pomiędzy Polską a Litwą w 1569 r., oraz trwające do dzisiaj porozumienie Anglii i Szkocji z 1707 roku. Innym przykładam unii realnej była ta zawarta pomiędzy Irlandią i wielką Brytanią w 1800 roku. Współcześnie charakter unii realnej zachowuje Wspólnota Niepodległych Państw oraz Unia Europejska (posiada wspólna władze sądowniczą oraz parlament).