Najważniejszym celem działania Wspólnoty Niepodległych Państw jest stworzenie przestrzeni współpracy gospodarczej, politycznej (także w kwestii stosunków zagranicznych), a także wspólna troska o ochronę środowiska. W ramach WNP prowadzona jest także wspólna polityka obronna (reguluje to traktat taszkencki zawarty między częścią członków WNP). Biorąc pod uwagę okoliczności powstania Wspólnoty trzeba jednak zaznaczyć, że jej celem było zapobieżenie chaosowi związanemu z rozpadem ZSRR, a także – zdaniem niektórych specjalistów – swoiste przeformułowanie współpracy krajów regionu pod przywództwem Rosji.
Od momentu utworzenia na początku lat 90. Wspólnota poszerza właściwie wyłącznie integrację w sferze ekonomicznej.
Jest to organizacja bardzo zróżnicowana o bardzo różnych interesach poszczególnych państw, którym trudno jest obrać jeden kierunek działania. Warto zaznaczyć, że Wspólnota nie jest jedyną organizacją regionalną działającą na tym obszarze – jej znaczenie pomniejszają inne organizacje działające równolegle.
Istotnym krokiem WNP było podpisanie w 2003 r. układu, którego celem jest utworzenie wspólnej przestrzeni gospodarczej (na terenie Rosji, Białorusi, Kazachstanu i Ukrainy).