HIV jest to niewielki i stosunkowo prosto zbudowany wirus, który wywołuje chorobę AIDS, czyli zespół nabytego upośledzenia odporności. Cząsteczka wirusa ma średnicę ok. 110-130 nm. i jest kulistego kształtu.
W warstwowej budowie wirusa wyróżniamy:
• zewnętrzną lipidowo-białkową otoczkę w skład które wchodzą glikoproteiny (gp 120 i gp 41 w odmianie wirusa HIV-1);
• płaszcz białkowy, czyli kapsyd;
• materiał genetyczny w postaci dwóch jednoniciowych cząsteczek RNA;
• enzymy: odwrotną transkryptazę, integrazę i proteazę HIV;
Genom HIV składa się z ok. 9 tysięcy nukleotydów i zawiera następujące geny:
• gag – koduje białka kapsydu;
• pol – koduje enzymy wirusa: odwrotną transkryptazę, integrazę i protezę;
• env – koduje glikoproteiny powierzchniowe wirusa;
• geny kodujące białka regulujące ekspresję genów oraz białka zmieniające zachowanie komórek gospodarza;
 |
| Schemat budowy wirusa HIV/Michał Komorniczak (13.05.2009)/commons.wikimedia.org |
Wirus HIV atakuje nasz układ odpornościowy poprzez wniknięcie do makrofagów i limfocytów typu T. Wówczas organizm rozpoznaje zmienione przez wirusa komórki i uruchamia odpowiedź humoralną – wytwarza przeciwciała anty-HIV, a limfocyty cytotoksyczne i komórki żerne niszą zainfekowane leukocyty. Wirus HIV jest bardzo podstępny, ponieważ sprawia, że organizm niszczy własne komórki, co doprowadza do gwałtownego spadku odporności, a w konsekwencji śmierci.
Do zakażenia wirusem HIV w Polsce najczęściej dochodzi w czasie kontaktów seksualnych (wirus obecnym w nasieniu mężczyzn oraz wydzielinie pochwy kobiet) oraz przez kontakt własnej krwi z krwią chorego (np. używanie wspólnych igieł przez narkomanów). Należy pamiętać, że prezerwatywy nie stanowią 100% ochrony, choć w znacznym stopniu zmniejszają ryzyko zarażenia. Wirusem nie możemy zarazić się przez normalnym kontakcie z chorym np. podczas podania ręki, zwykłego pocałunku, korzystania z tych samych naczyń, czy wspólnej toalety. Również komary i kleszcze, które żywią się krwią ludzką nie są w stanie przenosić wirusa do zdrowych osób.