Kwaśne deszcze to opady atmosferyczne o kwaśnym odczynie pH, niższym niż 5,6 (normalnie deszcz jest lekko kwaśny ze względu na obecność w powietrzu dwutlenku węgla, który w reakcji z wodą daje kwas węglowy). Powstają one w wyniku reakcji obecnej w atmosferze wody z gazami zanieczyszczającym powietrze, głównie tlenkami siarki (SO2, SO3) i tlenkami azotu. W skład kwaśnych deszczy wchodzi też siarkowodór (HS) i chlorowodór (HCl). Zanieczyszczenia atmosfery są przede wszystkim efektem działań człowieka, jednak część z nich ma pochodzenie naturalne.
Główne źródła emisji trujących gazów:
• spalanie paliw w silnikach samochodów, fabrykach i elektrowniach (przemysł) oraz domach mieszkalnych;
• przedostawanie się do atmosfery tlenków azotu z pól nawożonych przez rolników;
• wybuchy wulkanów, pożary lasów, rozkład szczątków organicznych;
Skutki kwaśnych deszczy:
1. rośliny:
• uszkodzenie warstwy ochronnej liści drzew – powstawanie plam na liściach i ich opadanie (najbardziej wrażliwe są drzewa iglaste);
• rozpad chlorofilu powoduje spadek intensywności fotosyntezy i niedostateczną produkcję pokarmu dla rośliny;
 |
|
Uszkodzenia drzewostanu wywołane kwaśnymi deszczami w Czechach |
2. zwierzęta:
• glin, który pod wpływem kwaśnych deszczy trafia z gleby do wody, ma trujący wpływ na ryby – osiadając w skrzelach blokuje wymianę gazową, co prowadzi do śmierci przez uduszenie;
• zakwaszenie wód prowadzi do rozpuszczenia zewnętrznych szkieletów bezkręgowców wodnych;
3. gleba:
• zakwaszenie gleby wpływa na uruchomienie w niej matali ciężkich – pierwiastki te mają negatywny wpływ na człowieka (przyczyniają się do powstania nowotworów, choroby Alzheimera, chorób układu moczowego) i wszystkie inne organizmy żywe;
4. budowle, konstrukcje metalowe, odzież:
• niszczenie zabytkowych budowali wykonanych ze skał wapiennych i piaskowca;
• niszczenie konstrukcji metalowych – korozja lini kolejowych, rdzewienie samochodów, witraży itp.;
• niszczenie ubrań wykonanych z tkanin syntetycznych;
Aby zapobiec kwaśnym deszczom należy starać się zlikwidować, a przynajmniej ograniczyć przyczyny ich występowania.
Co należy zrobić:
• oszczędzać energię;
• korzystać z odnawialnych źródeł energii;
• wykorzystywać różne technologie ograniczające emisję trujących gazów (stosować filtry, katalizatory itp.);
• wprowadzić stosowne przepisy (uchwały, porozumienia międzynarodowe);