Promieniowanie słoneczne (o stosunkowo niedużej długości fali) w pewniej mierze odbija się od atmosfery. Pozostała jego część przenika przez atmosferę i dociera do powierzchni Ziemi, gdzie zostaje pochłonięta. Ziemia natomiast wysyła energię w postaci promieniowania cieplnego (promieniowanie podczerwone o dłuższej długości fali niż promieniowanie świetlne), które jest pochłaniane przez atmosferę, a dokładniej przez obecne w niej gazy zwane gazami cieplarnianymi. Część tego promieniowanie jest wyemitowywana w przestrzeń kosmiczną, pozostała zaś ulega odbiciu i wraca w kierunku Ziemi. Ciepło to ogrzewa atmosferę, powierzchnię lądów i oceanów, dzięki czemu warunkuje istnienie odpowiednich warunków temperaturowych do rozwoju życia.
 |
| Uproszczony bilans energetyczny Ziemi (na podstawie pracy Kiehl i Trenberth (1997)/ Pflatau, Adam Rędzikowski (01.2008)//commons.wikimedia.org |
Przyczyny efektu cieplarnianego:
Naturalny efekt cieplarniany jest potęgowany przez gazy cieplarnianie emitowane do atmosfery głównie przez człowieka. Za podwyższenie temperatury naszej planety odpowiedzialny jest przede wszystkim dwutlenek węgiel. Inne gazy szklarniowe to: freony, halony, metan i tlenek azotu IV.
Źródła gazów cieplarniany w atmosferze:
• spalanie paliw kopalnych w fabrykach, elektrowniach i gospodarstwach domowych; (CO2);
• wycinanie lasów (mniejsze pochłanianie dwutlenku węgla przez rośliny);
• spaliny samochodowe, nadmierne nawożenie pól nawozami sztucznymi (NO2)
• urządzenia chłodzące i klimatyzacyjne, środki chemiczne w aerosolu, gaśnice (freony, halony);
• przetwarzanie ropy naftowej, beztlenowy rozkład materii organicznej (w osadach jeziornych, podmokłych glebach, wysypiskach śmieci), fermentacja w przewodach pokarmowych przeżuwaczy (metan);
Skutki efektu cieplarnianego:
Przewidywanym skutkiem efektu cieplarnianego będzie globalne ocieplenie, a jego następstwem może być:
• topnienie lodowców, a co za tym idzie podniesienie poziomu wód (oceanów i mórz) i zalanie obszarów niżej położonych;
• intensywniejsze parowanie, czego efektem mogą być gwałtowne ulewy;
• wysuszenie żyznych gleb, czego skutkiem będą straty w plonach;
• zmiana zasięgu występowania roślin, wymiernie gatunków;
• fale upałów, huragany;
Zapobieganie
Aby zapobiec nasilaniu się efektu cieplarnianego należy zmniejszyć emisją gazów cieplarnianych, w szczególności CO2. Obecnie jednak nie istnieją w pełni przekonujące dowody na to, że gazy cieplarniane doprowadzą w przyszłości do globalnego ocieplenia naszej planety. Fakt ten jest wykorzystywany przez rządy niektórych państw (w szczególności przez USA), których gospodarka opiera się na przemyśle paliwowo-energetycznym. Spór pomiędzy ekonomistami i ekologami wciąż postaje nie rozwiązany.