Jajo ptaka to zapłodniona komórka jajowa w stadium wczesnego zarodka (stadium blastuli) otoczona osłonami jajowymi.
W jaju ptaka wyróżniamy:
• Skorupkę wapienną
Skorupka zbudowana jest z węglanu wapnia. Otacza komórkę jajową od zewnątrz, nadaje jaju kształt, chroni jego wnętrze i zabezpiecza przez utratą wody. Jest porowata, dzięki czemu umożliwia wymianę gazów (tlen dostaje się do wnętrza, a dwutlenek węgla wydostaje się na zewnątrz jaja).
• Błonę pergaminową
Błona pergaminowa składa się z dwóch blaszek (zewnętrznej i wewnętrznej) ściśle przylegających do siebie prawie na całej powierzchni z wyjątkiem jednego miejsca (tępy koniec jaja), w którym tworzy się przestrzeń wypełniona powietrzem – komora powietrzna.
• Komorę powietrzną
Komora stanowi zapas powietrza.
• Białko
Białko jajowe to koloidalny roztwór białek wypełniający wnętrze jaja.
• Skrętki (chalazy)
Skrętki (chalazy) to spiralnie zwinięte pasma zagęszczonego białka, przylegające do żółtka po obu stronach (ciągną się wzdłuż długiej osi jaja). Ich funkcją jest amortyzowanie wstrząsów oraz odpowiednie ułożenie kuli żółtka (tarczką zarodkową do góry), w celu lepszego ogrzania rozwijającego się zarodka przez wysiadującego jajo ptaka.
• Żółtko
Jest właściwą komórką jajową. Składa się z tarczki zarodkowej (zawierającej jądro komórkowe) położonej na jednym z biegunów oraz substancji odżywczych dla rosnącego zarodka. Żółtko otoczone jest błoną (osłonką) żółtkową.
 |
| Schemat budowy ptasiego jaja: 1. Skorupka, 2. Zewnętrzna blaszka błony pergaminowej, 3. Wewnętrzna blaszka błony pergaminowej, 4, 13. Chalaza, 5, 6, 12. Białko, 7. Błona żółtkowa, 8, 10, 11. Żółtko, 9. Tarczka zarodkowa, 14. Komora powietrzna/Domsau2 (11.12.20060/commons.wikimedia.org |