System państwa demokratycznego oparty jest na pewnych filarach, które tworzą między innymi wartości będące podstawową do wytworzenia swoistego fundamentu ideologicznego demokracji.
Do najważniejszych wartości demokratycznych z pewnością zaliczymy wolność, równość i sprawiedliwość, bez nich forma ta nie mogłaby istnień.
Wolność może być rozumiana na kilka sposobów – jako prawo jednostki do nieskrępowanej realizacji własnych planów, wolność słowa, zgromadzeń, prawo do nieograniczonej aktywności fizycznej i psychicznej, wolność wyznania. W praktyce jednak obywatele zrzekają się części swojej wolności na rzecz państwa, ramy ich wolności są wyznaczone przez prawo. Równość realizuje się na kilku płaszczyznach, przede wszystkim na poziomie prawnym – w tym przypadku chodzi o równorzędną pozycję wszystkich jednostek wobec prawa, na polu społecznym – obywatele mają równy dostęp do instytucji społecznych, zapewnia się im identyczny dostęp do dóbr materialnych oraz duchowych, wreszcie na płaszczyźnie politycznej – każdy ma takie samo prawo uczestniczenia w życiu politycznym, m.in. wyborach, tworzeniu partii, komitetów wyborczych etc. Sprawiedliwość natomiast przejawia się poprzez uczciwe, oparte na prawie postępowanie wobec obywatela.
Wśród wartości demokratycznych, które mają zapewnić członkom państwa demokratycznego warunki życia i rozwoju, można wymienić także szereg innych, będą nimi na przykład: porządek i efektywność (czyli stan pewnej równowagi społecznej, połączony z utrzymywaniem ładu społecznego, a co za tym idzie zapewnieniem bezpieczeństwa), różnorodność występująca na wszystkich poziomach organizacji państwowej, własność (prawo do posiadania własnego mienia i do dowolnego rozdysponowywania go), prawa obywatelskie (chodzi o prawa zapisane w konstytucji), prywatność (prawo do utajnienia pewnych danych jednostki, zwłaszcza natury osobistej czy dotyczących spraw rodzinnych; obywatel ma możliwość zadecydowania o tym, że pewne informacje o jego sposobie życia i zachowaniach nie zostaną upublicznione), a także patriotyzm (postawa umiłowania ojczyzny).
Charakterystyczne dla demokracji jest to, że nie zawsze wszystkie te wartości muszą występować równocześnie, a nawet jeśli się tak dzieje, to czasem zachodzi sytuacja, w której wykluczają się one wzajemnie – dochodzi do konfliktu wartości w życiu społecznym. Dzieje się tak, ponieważ zgodnie z zasadą wolności obywatele mogą wybrać za najważniejszy dla siebie dowolny system wartości, który nie zawsze pokrywa się z powszechnie uznanym i akceptowanym przez społeczeństwo zespołem wartości.