W historii świata, człowiek zbudował wiele systemów ekonomicznych, które stały się podstawami ustrojów gospodarczych państw już od starożytności.
Jerzy Pilikowski, polski historyk, wymienił trzy główne systemy ekonomiczne: feudalizm, socjalizm i kapitalizm.
Feudalizm
Był systemem najdłużej obecnym na świecie. Powstał już w III tyś. p.n.e. na terenie Mezopotamii. Wykształciła się tam wówczas własność prywatna - ziemia. Posiadanie jej czyniło człowieka zamożnym i uprawnionym, jej brak natomiast sprawiał, że człowiek nie miał ani majątku ani praw. Wystąpiło wtedy pierwsze w historii zróżnicowanie majątkowe. Feudalizm był obowiązującym systemem ekonomicznym przez kolejne epoki historyczne - starożytność, średniowiecze i nowożytność. W systemie feudalnym odrębną sprawą było niewolnictwo. Człowiek niewolny był własnością swego pana. Można go było kupić lub sprzedać. Można było go wychłostać lub nawet zabić. Niewolnik był rzeczą, towarem handlowym i siłą roboczą. Niewolnictwo w świecie uznanym za cywilizowany istniało do 1862 roku, kiedy Abraham Lincoln podpisał ustawę znoszącą niewolnictwo. W wielu zakątkach świata niewolnictwo jednak istnieje do dziś. Oprócz niewolników i możnych feudalnych, występowały inne warstwy społeczne, jak chłopi, mieszczaństwo i duchowieństwo, które także należało do grupy uprzywilejowanej. Chłopi w średniowieczu mimo obowiązku płacenia różnorakich podatków, posiadali wolność osobistą. Sytuacja zaczęła się zmieniać w czasach nowożytnych kiedy została im ona odebrana. Jeśli zaś chodzi o mieszczaństwo to właśnie ta warstwa społeczna stała się motorem przemian ekonomicznych i gospodarczych. To właśnie z tej warstwy społecznej wywodzili się późniejsi właściciele fabryk, przedsiębiorcy, bankierzy i finansiści.
Socjalizm
W założeniu, miał być najbardziej sprawiedliwym z systemów ekonomicznych. wszyscy ludzie mieli być względem siebie równi i żadnej warstwy społecznej nie czynił uprzywilejowana, w systemie socjalistycznym zresztą nie istniał oficjalnie żaden podział na warstwy społeczne. Okazał się jednak utopią, gdyż natura człowieka dąży do władzy i bogactwa. Skrajna formą socjalizmu jest komunizm (realny socjalizm), którego ideą jest niewystępowanie własności prywatnej, a wszystkie dobra należą do wszystkich. W praktyce władzę na społeczeństwem przejęła partia komunistyczna, czyli urzędnicy mający dbać o to, aby w państwie nie było chaosu. Zdobywszy władzę zaczęli z niej korzystać i ci, którzy mieli być im równi, stali się od nich zależni. Największą władzę miał przywódca komunistyczny, którego zaczęto czcić. Ideologia komunistyczna stworzyła pojęcie „kultu jednostki“. Dla komunizmu charakterystyczne jest marnotrawienie zasobów, niesprawiedliwą dystrybucję i ograniczanie wszelkich przejawów inicjatywy i kreatywności człowieka. Dziś socjalizm jest ideologią polityczno-ekonomiczną zakładającą tworzenie państwa opiekuńczego, upowszechnienie transferów socjalnych i podporządkowanie gospodarki umiarkowanej kontroli państwa.
Kapitalizm
Jest oparty o wymianę towarów i usług na pieniądze, zwane ceną. Cena zawiera koszt wytworzenia towaru oraz określony przez wytwórcę zysk. Kapitalizm opiera się także na posiadaniu kapitału (pieniędzy, ziemi, nieruchomości), własności prywatnej i sile roboczej, która w sposób kreatywny korzysta z dóbr. Tak, jak ludzie są różni, mają oni różny udział w rynku, wynikający z ich wewnętrznej kreatywności. W tym systemie premiowani są ci którzy maja majątki, lecz tzw „zwykły“ człowiek również może dojść do dużego majątku, jeśli wykaże się odpowiednią kreatywnością. kapitalizm wspiera ludzi prężnych, takim którzy mają niebanalne pomysły i chce im się pracować. Jest to ryzykowny system ekonomiczny, który umożliwia ludziom zaciąganie kredytów na inwestycje, lecz nie gwarantuje zysku. W systemie kapitalistycznym można wiele zarobić ale też wszystko stracić.
W dzisiejszych czasach feudalizm, przynajmniej w naszej części świata, nie istnieje. Większość państw łączy w sobie idee kapitalizmu i socjalizmu, system ekonomiczny opierając na gospodarce wolnorynkowej i własności prywatnej umożliwiając zdobycie wielkich majątków, a jednocześnie przesyłając transfery socjalne do najbiedniejszych.