Mnożenie jest jednym z czterech podstawowych działań arytmetycznych.
Elementy mnożenia
Mnożone elementy nazywamy czynnikami, zaś wynik mnożenia iloczynem. Do oznaczenia tego działania używamy znaku „” lub zamiennie znaku „x”.
Przykład:
3 x 5 = 15. Czynnikami są liczby 3 i 5, wynikiem mnożenia liczba 15.
1 x 2 x 3 x 4 = 24. Czynnikami są liczby 1, 2, 3 i 4, iloczynem - liczba 24.
Mnożenie - wielokrotne dodawanie
Wygodnie jest myśleć o mnożeniu, jako o wielokrotnym dodawaniu tego samego elementu.
Przykład:
3 x 5 = 5 + 5 + 5. Liczbę 5 dwukrotnie dodajemy do niej samej, mamy zatem 3 piątki, stąd trzy razy pięć.
Lub, patrząc z drugiej strony:
3 x 5 = 3 + 3 + 3 + 3 + 3. Suma pięciu trójek jest równa pięciokrotności liczby 3.
Mnożenie pisemne
Dla mnożenia, podobnie jak dla pozostałych działań arytmetycznych, został opracowany schemat pisemnego jego wykonywania.
Przykład: 123 x 9 = ?
Liczby, które chcemy pomnożyć, zapisujemy jedną nad drugą. Kolejne (licząc od prawej strony) cyfry pierwszego czynnika mnożymy przez drugi czynnik, wynik zapisując pod spodem, w tej kolumnie, z której została wybrana cyfra pierwszego czynnika. Następnie sumujemy otrzymane wartości (przy czym drogna uwaga - w pustych miejscach możemy wstawić zero, tak, by każda z sumowanych liczb była odpowiedniego rzędu). Otrzymana suma jest iloczynem wziętych na początku liczb.
W tym przykładzie mamy zatem:
- 3 x 9 = 27, zapisujemy w kolumnach pierwszej i drugiej (kolumny liczymy od prawej strony),
- 2 x 9 = 18 - zapisujemy w kolumnach drugiej i trzeciej,
- 1 x 9 = 9 - zapisujemy w kolumnie trzeciej.
Po wykonaniu powyższych iloczynów musimy jeszcze wysumować odpowiednie składniki, tj. 27, 180, 900. Mamy zatem: 27 + 180 + 900 = 1107. Taki jest wynik pomnożenia liczby 123 przez 9.
W przypadku, gdy drugi czynnik jest większą liczbą, procedurę powtarzamy dla każdej z cyfr stojących na odpowiednich miejscach.
Przykład: 123 x 59 = ?
Wynikiem mnożenia 123 x 59 jest liczba 7257.
Tabliczka mnożenia do 100
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | |
| 1 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 2 | 2 | 4 | 6 | 8 | 10 | 12 | 14 | 16 | 18 | 20 |
| 3 | 3 | 6 | 9 | 12 | 15 | 18 | 21 | 24 | 26 | 30 |
| 4 | 4 | 8 | 12 | 16 | 20 | 24 | 28 | 32 | 36 | 40 |
| 5 | 5 | 10 | 15 | 20 | 25 | 30 | 35 | 40 | 45 | 50 |
| 6 | 6 | 12 | 18 | 24 | 30 | 36 | 42 | 48 | 54 | 60 |
| 7 | 7 | 14 | 21 | 28 | 35 | 42 | 49 | 56 | 63 | 70 |
| 8 | 8 | 16 | 24 | 32 | 40 | 48 | 56 | 64 | 72 | 80 |
| 9 | 9 | 18 | 26 | 36 | 45 | 54 | 63 | 72 | 81 | 90 |
| 10 | 10 | 20 | 30 | 40 | 50 | 60 | 70 | 80 | 90 | 100 |
Mnożenie - zadanie:
Policzyć następujące iloczyny:
a) 15 x 12,
b) 265 x 13,
c) 87 x 56.
Odpowiedzi:
a) 180,
b) 3445,
c) 4872.