Streszczenie
Bohaterem filmu Bergmana jest rycerz Antonius Block, który wraz ze swoim towarzyszem Jonsem wraca z jednej z wypraw krzyżowych. Śmiałkowie podróżują po ziemiach zniszczonych przez zarazę i są świadkami straszliwych widoków. Uczestniczą w pochodzie biczowników, czy dokonaniu egzekucji na kobiecie oskarżonej o wykonywanie czarów. W ich wędrówce jedynym pozytywnym akcentem jest spotkanie z przydrożna grupą kuglarzy. Antonius Block jest ze swojej natury człowiekiem bardzo dociekliwym, który dąży do poznania prawd ostatecznych. Któregoś dnia na swojej drodze spotyka upersonifikowaną Śmierć, która wydaje mu się najodpowiedniejszą do zadania ważnych pytań egzystencjalnych. Rycerz proponuje Śmierci rozegranie partii szachów, w której stawką ma być jego życie. Jeśli natomiast mężczyzna zwycięży – Śmierć ma zdradzić mu wszelkie tajemnice związane z istnieniem świata i człowieka. W momencie, gdy gra obraca się na niekorzyść rycerza, ten, niby przypadkiem, przewraca połą płaszcza figury na szachownicy, komentując, że nie pamięta ich ustawienia. Uważna Śmierć na nowo ustawia pionki, doskonale odtwarzając ich położenie. Między jednym rozegraniem a drugim, rycerz spędza czas z rodziną kuglarzy. W ostatecznym starciu nie ma szans na wygraną ze Śmiercią.
Opracowanie
Geneza
Film szwedzkiego reżysera Ingmara Bergmana powstał w 1957 roku i już wtedy zdobył nominację do Złotej Palmy w Cannes. Podczas Festiwalu artysta otrzymał specjalną nagrodę jury. W Polsce premiera Siódmej pieczęci miała miejsce w 1959 roku, a projekcję wznowiono w 2007. W 1995 roku film został wpisany na watykańską listę produkcji, propagujących wartości religijne i moralne. Jako inspirację Bergman wykorzystał jednoaktówkę, wystawioną 18 marca 1955 roku pt. Malowidło na drzewie.
Tematyka
Siódma pieczęć o opowieść o losach rycerza powracającego z wyprawy krzyżowej, który spotyka po drodze Śmierć i staje z nią do pojedynku szachowego. W przypadku wygranej człowieka, Śmierć zobowiązuje się do wyjawienia mu największych tajemnic istnienia świata, zaś stawką drugiej strony jest życie rycerza.
Wymowa
Ingmar Bergman doskonale oddał na ekranie apokaliptyczny klimat średniowiecznej Europy, ogarniętej obawą przed zarazą, mającą stanowić karę za grzechy. Produkcja zawiera także elementy traktatu filozoficznego o tematyce ściśle egzystencjalnej – główny bohater, rycerz Block, odwiecznie poszukuje sensu swojego życia, nie odnajduje Boga, który mógłby wyjaśnić jego wątpliwości i pytania. Na ekranie Block zostaje skontrastowany z bohaterami nastawionymi na wartości materialistyczne.
W obliczu społecznej niesprawiedliwości, zniszczenia i zła, w sercu Antoniusa Blocka rodzi się zwątpienie w nadprzyrodzoną siłę władającą światem oraz w ogóle zasadność jego istnienia.