Wstęp
Już starożytni Rzymianie zauważyli, że błądzenie jest rzeczą ludzką. Każdy z nas popełnia błędy, jest to bowiem wpisane w niedoskonałą i ułomną ludzką naturę. Literatura prezentuje różne postawy ludzi wobec własnych błędów i przewinień. Twórcy utworów literackich nierzadko wskazywali właściwe postawy i piętnowali przywary. Błędy popełniane przez bohaterów literackich miały skłaniać czytelników do podjęcia osobistej refleksji nad życiem i wyborami, przed którymi staje każdy człowiek.
Rozwinięcie
Jednym z najsłynniejszych utworów literatury starożytnej jest „Antygona” Sofoklesa. Ta grecka tragedia przedstawia dramatyczne losy rodu Labdakidów, na którym ciąży przechodząca z pokolenia na pokolenie klątwa. Bohaterowie tragedii popełniają tragiczne w skutkach błędy. Antygona, główna postać utworu, wbrew woli władcy urządza pogrzeb swojemu bratu, który został uznany za zdrajcę ojczyzny. Za złamanie prawa grozi jej kara śmierci. Antygona popełnia tym samym błąd tragiczny, rozumiany jako przewinienie, które nieuchronnie prowadzi do katastrofy. Bohaterka tragedii zdaje sobie sprawę z wagi swojego czynu, lecz mimo to decyduje się na wypełnienie obowiązku wobec brata i bogów. Postacią tragiczną jest też Kreon, tyrański władca Teb, który skazuje Antygonę na śmierć. Władca ten popełnia błąd, stojąc uparcie przy swoim stanowisku. Nie można go jednak nazwać upartym głupcem. Kreon ma swoje racje – chce traktować wszystkich swoich poddanych na równi. Kieruje się więc sprawiedliwością i posłuszeństwem wobec prawa stanowionego. Jego poglądy kłócą się jednak z przykazaniami bożymi. Kreon błędnie ocenia zaistniałą sytuację, ignoruje ostrzeżenia wróżbity, który wieszczy nadejście nieuchronnej katastrofy. Jego niewzruszona postawa prowadzi do tragedii – Antygona zabija się, ginie także rodzina Kreona. Dramat Sofoklesa pokazuje, że popełniane przez nas błędy wpływają na życie innych ludzi, zarówno w pozytywny, jak i w negatywny sposób. Bohaterowie „Antygony” popełniają wykroczenia, ponieważ muszą wypełnić swoje przeznaczenie. Ciąży nad nimi fatum, przed którym nie mogą uciec.
Ciekawe spojrzenie na problem ludzkich błędów prezentuje wiersz „Utopia” Wisławy Szymborskiej. Utwór opisuje bezludną wyspę, na której nie ma żadnej wątpliwości i niepewności. Każdy, kto stanie na wyspie, nabiera pewności co do istoty różnych zjawisk. Wszystko staje się wtedy oczywiste i zrozumiałe. Na takiej wyspie nie ma miejsca na popełnianie błędów. Poetka ironicznie komentuje, że mimo tylu zalet, wyspa pozostaje bezludna, a nieliczne ślady ludzkich stóp zwrócone są w kierunku morza. Poetycka utopia Szymborskiej jest więc w gruncie rzeczy antyutopią. Życie bez możliwości popełniania błędów stałoby się koszmarem. Żyjący w ten sposób człowiek prawdopodobnie straciłby sens swojego istnienia.
Zakończenie
Przytoczone przykłady pokazują, że błąd nie jest najgorszą rzeczą, która może spotkać człowieka. „Antygona” Sofoklesa i „Utopia” Wisławy Szymborskiej udowadniają, że najtragiczniejsze w skutkach jest sprzeciwienie się własnej naturze. W naturę ludzką wpisane jest błądzenie.