Żagary – program

Głównym twórcą programu Żagarów był Henryk Dembińki („Defilada umarłych bogów”), ale teksty programowe pisali również Miłosz („Bulion z gwoździ”), Zagórski („Radion sam pierze”). W ujęciu żagarystów literatura miał pełnić przede wszystkim funkcję społeczną. Widać u nich silne inspiracje opcjami lewicowymi i jednocześnie potępienie skrajnych ideologii prawicowych (zwłaszcza faszyzmu). Pod tym względem grupa zbliżała się do „Kwadrygi” i „Przedmieścia”.

Poezja w założeniach Żagarystów miała opierać się na faktach i być blisko reportażu. Poeci krytycznie podchodzili do programu Awangardy Krakowskiej, nie akceptując jej hermetyzmu i elitaryzmu. Uważali, że poezja powinna docierać do wszystkich. Ponadto w przeciwieństwie do Awangardy inspirowali się romantyzmem (zwłaszcza Słowackim), a także symbolizmem. Klimat wielkiego kryzysu ekonomicznego zaowocował u nich w praktyce wizyjną poezją katastroficzną.

Najważniejsze wiersze Miłosza zostały zgromadzone w tomach „Poemat o czasie zastygłym” (1933) i „Trzy zimy” (1936), w których przeczucie zagłady zderza się z niezłomną, stoicką postawą. Z kolei utwory Zagórskiego: zbiór „Ostrze mostu” (1933), poemat „Przyjście wroga” (1934), „Wyprawy” (1937) ujawniają nie tylko wizyjną wersję katastrofizmu, ale również odwołują się do ekonomicznych uzasadnień prądu, a więc wielkiego kryzysu lat 30. Wiersze Aleksandra Rymkiewicza („Tropiciel” 1935, „Potoki” 1938) podobnie jak u Zagórskiego operują przerażającą symboliką wielkiej apokalipsy, a obraz dominuje tu nad dbałością o formę.  Najmniej katastroficzny z Żagarystów był natomiast Teodor Bujnicki („Po omacku”, „W połowie drogi”).