Geneza
Polski futuryzm był kierunkiem imitującym wzorce zagraniczne, głównie włoskie i rosyjskie, które stały się kolebką tego awangardowego prądu. Był również zjawiskiem nieco spóźnionym w stosunku do wydarzeń europejskich, ponieważ pierwsze wystąpienia polskich futurystów miały miejsce prawie dekadę po słynnym manifeście Filippo Tommaso Marinettiego (1909), uważanego za kreatora całego pomysłu. Okres polskiego futuryzmu przypada na lata 1917 – 1922.
Nazwa i cechy
Sama nazwa oznaczała nastawienie kierunku na przyszłość i radykalne zerwanie z tradycją. Futuryzm był prądem w literaturze, malarstwie, teatrze, rzeźbie i filmie. Dwa główne ośrodki polskiego futuryzmu to Kraków i Warszawa.
Najważniejsze cechy polskiego futuryzmu po kilku latach rzeczowo podsumował Bruno Jasieński w artykule „Futuryzm polski. Bilans” (1923). Sztandarową instytucją prasową futurystów była „Nowa Sztuka”, redagowana przez Anatola Sterna. Po jej zamknięciu w 1922 roku futuryści publikowali również na łamach krakowskiej „Zwrotnicy”, a od 1924 roku w „Almanachu Nowej Sztuki” (przy czym był to już schyłek futuryzmu).
Twórcy
W Krakowie futuryści spotykali się w klubach Katarynka i Gałka Muszkatołowa. Byli wśród nich malarze wywodzący się z formistów: Leon Chwistek (okazyjnie) i Tytus Czyżewski, a także Bruno Jasieński, Stanisław Młodożeniec i Jerzy Jankowski (podpisujący się Yeży Yankowski) . Najważniejsi futuryści warszawscy to natomiast Anatol Stern i Aleksander Wat, autorzy pierwszego almanachu poezji futurystycznej „Gga” (1920). W 1920 roku obie formacje zaczęły występować wspólnie, czego efektem było wydanie „Manifestów futuryzmu polskiego” (1921) oraz „Noża w bżuhu” (1922 – wydanie krakowskie i warszawskie).