 |
| Maurice Maeterlinck (przed 1905) |
Maurice Polydore Marie Bernard Maeterlinck przyszedł na świat w 1949 roku w Gandawie w Belgii. Wywodził się z francuskojęzycznej zamożnej flamandzkiej rodziny, jego ojciec był notariuszem. Od 1874 roku uczył się w jezuickim kolegium Sainte-Barbe, później studiował prawo na Uniwersytecie w Gandawie. W czasie studiów pisał pierwsze wiersze i krótkie powieści. Pod naciskiem ojca rozpoczął pracę w zawodzie prawnika.
Podczas podróży do Francji zetknął się z przedstawicielami rodzącego się symbolizmu, wśród nich był też Villiers de l'Isle Adam, który odegrał ważną rolę w życiu pisarza. W 1896 roku Maeterlinck osiadł w Paryżu na stałe, porzucił zawód prawnika i utrzymywał się z pracy pisarskiej. Już pierwsza książka – „Księżniczka Maleine” – przyniosła pochlebne recenzje. W kolejnych latach powstawały symbolistyczne dramaty: „Intruz”, „Ślepcy”, „Peleas i Melizanda”.
W latach 1895-1918 pisarz związany był z piosenkarką i aktorką Georgette Le Blanc, która była dla niego inspiracją, szczególnie w kreowaniu postaci kobiecych. Rodzice dramaturga nie akceptowali tego związku, głównie dlatego, że jego wybranka była mężatką.
Maeterlinck miał skłonności depresyjne. Po opublikowaniu „Inteligencji kwiatów” w 1907 roku nastąpił znaczny spadek jego formy artystycznej. W 1910 roku stan psychiczny artysty pogorszyła utrata matki. Złą passę przerwało przyznanie mu w 1911 roku Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Taki wyraz uznania pozwolił Maeterlinckowi na nowo uwierzyć we własne siły. Coraz bardziej otwarcie głosił poglądy socjalistyczne, wspierał belgijskie związki zawodowe i krytykował Kościół katolicki.
Kiedy w 1914 roku wybuchła I wojna światowa, chciał wstąpić do Legii Cudzoziemskiej, ale uznano go za zbyt starego do walki zbrojnej, podjął więc działania na polu propagandy. W okres międzywojennym zajmował się głównie działalnością publicystyczną. W 1919 poślubił poznaną 9 lat wcześniej aktorkę Dahon Renée i wyjechał na pewien czas do Stanów Zjednoczonych. Napisał tam dwa scenariusze filmowe, które jednak nie doczekały się realizacji.
W 1926 ukazała się książka pt.: „Życie termitów”, w której pisarz zawarł teorię „jedności organicznej”. Publikacja okazała się skandalem, ponieważ Eugene Marais dowodził, że jest ona plagiatem jego pracy. Do Stanów Maeterlinck powrócił w 1939 roku i przebywał tam aż do 1947. Po powrocie został prezesem międzynarodowego Pen Clubu. W 1948 roku Francuska Akademia odznaczyła go medalem za zasługi dla języka francuskiego.
Zmarł w 1949 roku na atak serca. Podczas pogrzebu nie był obecny żaden duchowny.
Maurice Maeterlinck - twórczość
Maeterlinck zasłynął jako twórca dramatu symbolistycznego. Jego dzieła oddają nastroje epoki, cechuje je tajemniczość, pesymizm i lęk egzystencjalny. Bohaterowie zmagają się z dojmującym poczuciem bezsilności. Są bierni, bezwolni, poddają się potężnej sile przeznaczenia. Akcja jest tylko pretekstem do rozważań na temat ludzkiej natury i miejsca człowieka na świecie.
Autor zaledwie zarysowuje wydarzenia, by skupić się na docieraniu do drugiego dna, odrywaniu znaczeń tkwiących w pozornie nieistotnych zdarzeniach. Również świat przedstawiony utworów pozostaje bliżej nieokreślony, a brak logiki i marazm przywodzą skojarzenie ze snem. Najważniejsze dramaty Maeterlincka to: „Intruz”, „Ślepcy”, „Peleas i Melizanda”, „Wnętrze”, „Monna Vanna”, „Niebieski ptak”.
Jako poeta Maeterlinck pozostawał wierny symbolizmowi. Jego największym mistrzem był teoretyk i przywódca tego ruchu – Stéphane Mallarmé. W jego debiutanckim tomiku „Cieplarnie” (1889) dominuje poczucie osamotnienia, duchowej alienacji. Z kolei w „Pieśniach” wyraźnie zaznaczają się inspiracje flamandzką kulturą ludową.
Odrębna grupę w dorobku Maeterlincka stanowią eseje filozoficzne-przyrodnicze: „Życie pszczół”, „Inteligencja kwiatów”, „Życie termitów”, „Życie mrówek”. Dał się w nich poznać jako wnikliwy obserwator życia, człowiek wrażliwy na naturę i sprawny prozaik, potrafiący zafascynować odbiorcę nawet trudnym tematem.