Charakterystyka Holdena Caulfielda

Holden Caulfield jest szesnastoletnim, zbuntowanym chłopakiem, który w czasie przeciągającego się pobytu w szpitalu opowiada reszcie kuracjuszy historię swojej wędrówki po Nowym Jorku. Wszystko zaczyna się od wyrzucenia go z trzeciej już szkoły średniej, co z pewnością (w jego mniemaniu) utwierdzi rodziców w jego wizji jako rodzinnej czarnej owcy. On sam zdaje się nie mieć złudzeń co do własnej osoby, dostrzegając ów status jako pewnego rodzaj furtkę do częściowej chociażby wolności – nikt nie oczekuje już od niego zbyt wiele, nie musi więc zabiegać o czyjekolwiek względy i postępować wbrew własnym przekonaniom.

Bohater pochodzi z bogatego domu nowojorskiego radcy prawnego. Jest dosyć wysokim, przystojnym blondynem, który lubi eleganckie ciuchy i ze sporą beztroską wydaje przysyłane mu przez rodzinę pieniądze. Z ojcem łączy go raczej niewiele, a głębszy szacunek budzi w nim jedynie matka jako istota czuła i opiekuńcza, choć nie pozbawiona również stanowczości. Holden jest bardzo przywiązany do swojego rodzeństwa – starszego brata D.B., którego podziwia nawet pomimo „zaprzedania” pisarskiego talentu dla hollywódzkiej „szmiry”, oraz młodszej siostry Phoebe, która stanowi dla niego kwintesencję czystości i prostoty stanu dzieciństwa. Holdenowie mieli jeszcze syna Alika – wrażliwego chłopca o poetycznej naturze, którą Holden ogromnie w nim cenił; młodszy brat zmarł kilka lat przed rozpoczęciem akcji, jego wspomnienie jest jednak nadal bardzo żywe w codziennym życiu głównego bohatera.

Młody Caulfield jest jednostką zbuntowaną przeciwko współczesnemu światu, który postrzega jako zepsuty i dążący ku upadkowi. Jednym z przejawów buntu jest rozprzestrzeniająca się kultura masowa o coraz mniejszej wartości, symbolizowana w powieści przez hollywódzką „fabrykę snów”, do której Holden ma bardzo zdecydowanie negatywny stosunek. Pod skorupą łobuza, który nie stroni od używek i bijatyk, Holden skrywa jednak bardzo wrażliwe usposobienie, jego bunt nie jest bowiem zwykłym kaprysem leniwego wyrostka, ale przemyślanym sprzeciwem wobec dorosłości, której bardzo się boi i którą pragnie jak najdłużej omijać. Bohater odnosi się bardzo lekceważąco do wszelkich elementów dorosłego życia i z przewrotną beztroską wybiera spośród nich te uważane za najgorsze – alkohol, papierosy, przelotne związki z kobietami o wątpliwej reputacji. Z drugiej jednak strony posiada ogromny szacunek do wszystkiego, co związane jest ze stanem dzieciństwa, które gloryfikuje i pragnie chronić nawet wtedy, gdy wie już, że w żaden sposób nie uchroni się przed utratą kojarzonych z nim wartości.

Holden jest bohaterem na swój sposób odważnym, posiada bowiem swoje przekonania na temat życia i potrafi bronić ich nawet kosztem złamanego nosa. Jest bezkompromisowy w swoim sprzeciwie wobec zepsucia świata dorosłych, ale jednocześnie dzięki wielkiej inteligencji i – wbrew pozorom – sporemu rozsądkowi potrafi wyłuskać z niego elementy godne szacunku, żywi bowiem pewnego rodzaju sentyment do mądrych, wyrozumiałych nauczycieli, jacy pojawili się na krętej ścieżce jego edukacji. Z otaczającej go rzeczywistości wybiera jedynie odpowiadające mu elementy, dlatego też pomimo sporych zdolności w szkole nie przykłada się do nauki i skupia jedynie na interesującym go języku angielskim. Bardzo dojrzałe, jak na nastolatka, spojrzenie na świat sprawia, że jest on równorzędnym rozmówcą dla dorosłych ludzi, a nawet kilkukrotnie ich ośmiesza, potrafiąc scalić w swoich wywodach zarówno wiedzę inteligentnego młodego człowieka, jak i dziecięcą prostotę, wobec której czasem trudno znaleźć racjonalne odpowiedzi.