 |
| Galileo Galilei, portret, Ottavio Leoni |
Galileo Galilei, znany w historii filozofii i nauki jako Galileusz, przyszedł na świat 15 lutego 1564 w Pizie. Jego ojciec był zamożnym kupcem i samodzielnie zadbał o początkową edukację syna, kontynuowaną później zgodnie z zasadami tzw. trivium w przyklasztornej szkole jezuitów niedaleko Florencji.
Zgodnie z wolą ojca młody Galileusz rozpoczął w 1581 roku studia medyczne w Pizie, coraz silniej dawała jednak o sobie znać fascynacja matematyką i fizyką, która doprowadziła do zmiany kierunku studiów i podjęcia pracy w charakterze wykładowcy tych przedmiotów po ich ukończeniu w 1589 roku. Z owym faktem wiąże się anegdota na temat źródła opracowanego później przez młodego naukowca prawa ruchu wahadła, którego inspiracją miały być obserwacje ruchu lampy wprowadzonej w wahanie przez podmuch wiatru, który dostał się do wnętrza kościoła w trakcie trwania mszy.
W 1592 roku naukowiec przeniósł się na uniwersytet w Padwie, gdzie rozpoczął szersze badania w zakresie astronomii i mechaniki, wyposażony w teleskop własnej konstrukcji oparty na okrytym podczas podróży do Wenecji w 1609 roku wynalazku Hansa Lippershey’a. Dokonał wówczas wielu esencjonalnych dla współczesnej nauki odkryć na temat natury ciał niebieskich, których efektem było m.in. coraz śmielsze skłanianie się ku heliocentrycznej teorii Mikołaja Kopernika wyłożonej w dziele „De revolutionibus orbium coelestium”. W 1611 roku, już po przeniesieniu się na powrót na uniwersytet w Pizie, Galileusz udał się nawet do Rzymu ze swą pracą pt. „Listy o plamach na Słońcu”, usiłując bronić kopernikańskiej teorii przez dowiedzenie jej słuszności, nie uzyskał jednak poparcia i został stanowczo poproszony o zaprzestanie głoszenia „poglądów fałszywych i mylnych”, za jakie uznawano heliocentryzm.
Galileusz nie podporządkował się woli rządzących wówczas światem nauki teologów, wobec czego w 1616 roku został wezwany przed sąd Świętej Inkwizycji. Sutkiem procesu było wpisanie dzieła Kopernika do indeksu ksiąg zakazanych w kilka tygodni później oraz represje wywierane na Galileuszu za głoszenie „nieprawomyślnych” tez aż do końca jego działalności naukowej. W obawie przed podzieleniem losu Giordana Bruna, spalonego na stosie za herezję w 1600 roku, astronom nie wydał przez następnych kilka lat żadnej rozprawy, a badania przeniósł z laboratorium uniwersyteckiego do zacisza własnego domu. Dopiero w 1632 roku ukazała się praca pt. „Dialog o dwóch najważniejszych systemach świata: ptolemeuszowym i kopernikowym”, która ściągnęła na Galileusza nowy proces przed Świętą Inkwizycją, rozpoczęty latem następnego roku. Jego skutkiem było skazanie naukowca na dożywotni areszt domowy, który ostatecznie uchylono po kilku miesiącach; czas ów wykorzystał na dalsze badania, których owocem stało się jego najważniejsze dzieło – „Rozmowy i dowodzenia matematyczne z zakresu dwóch nowych umiejętności”, wydane w 1638 roku. Galileusz był już wtedy niewidomy i mocno schorowany, zbliżając się do wieku blisko 80 lat, który w XVII stuleciu był prawdziwą rzadkością. Wielki astronom zmarł 8 stycznia 1642 roku w Arcetri pod Florencją.