Związek Spartakusa i powstanie Spartakusa w Niemczech

Powstały w listopadzie 1918 roku demokratyczny rząd Rzeszy Niemieckiej (zwanej także Republiką Weimarską, od miasta, w którym doszło do powołania rządu) z najwyższym trudem utrzymywał władzę w państwie. Kraj był ciągle ogarnięty wrzeniem rewolucyjnym, który podsycali  wracający z frontu zdemobilizowani żołnierze i zbuntowane garnizony wewnętrzne. Znaczne wpływy zdobywali komuniści i skrajne ugrupowania lewicowe. Z tego też powodu znajdujący się u stery władzy umiarkowani socjaliści niemieccy z SPD (Socjaldemokratyczna Partia Niemiec) opierali swoje rządy na chwiejnej współpracy z władzami wojskowymi, reprezentowanymi przez oficerów Sztabu Generalnego.

W tym samym czasie doszło do coraz większej radykalizacji ruchów komunistycznych, które to chciały, wzorem bolszewików, sięgnąć po władze siłą, w trakcie przewrotu. Wydatną rolę w przygotowaniach do przewrotu odgrywał Związek Spartakusa, powstała w trakcie I wojny światowej organizacja komunistyczna, która w miarę rozwoju przekształciła się w grupę paramilitarną. Spartakusowcy wierzyli w możliwość przejęcia władzy w sposób podobny do rewolucji październikowej w Rosji, później zaś pójścia modelem rosyjskim i utworzenia  nowego rządu komunistycznego. Inicjatorami planowanego przewrotu byli niemieccy działacze komunistyczni Karl Liebknecht i Róża Luksemburg.

Do próby przewrotu doszło w styczniu 1919 roku. 1.01.1919 doszło do powstania Komunistycznej Partii Niemiec, która zrzeszała wszystkie radykalne elementy lewicowe i uważała, że SPD zdradziło sprawę robotników. 5.01.1919 roku bojówki Związku Spartakusa rozpoczęły w Berlinie powstanie, mające na celu obalenie rządu. Okazało się jednak, że Spartakusowcy cieszą się znacznie mniejszym poparciem, niż sami sądzili. Swojego poparcia prawowitemu rządowi udzieliła armia, do Berlina ściągnięto wojsko i Freikorpsy (niemieckie oddziały ochotnicze o charakterze militarnym, złożone z weteranów), które w ciągu dziesięciodniowych walk krwawo stłumiły rewolucję. Karl Liebknecht i Róża Luksemburg zostali zamordowani w niejasnych okolicznościach. Zwycięstwo odniosły siły umiarkowane, rządowe.

Pokonanie Spartakusowców nie zlikwidowało problemu komunizmu w Niemczech, który aż do lat 30. i dojścia do władzy Hitlera cieszył się znacznym poparciem w społeczeństwie. Pokonanie najbardziej radykalnych elementów lewicowych pozwoliło jednak na zażegnanie niebezpieczeństwa przejęcia władzy przez komunistów i przekształcenia Niemiec w kolejną Republikę Rad, a w dalszej perspektywie – możliwość połączenia rewolucji rosyjskiej i niemieckiej i przeniesienia jej na inne państwa Europy.