Auschwitz-Birkenau - historia

Obóz koncentracyjny Auschwitz-Birkenau jest jednym z najważniejszych symboli Holokaustu i II wojny światowej. Miejsce to cieszy się od dawna złą sławą obozu koncentracyjnego o największej ilości zamordowanych więźniów. Mimo że w ostatnich latach zweryfikowana lista ofiar została znacząco zmniejszona (wiele ofiar przypisywanych Oświęcimowi zostało zabitych w innych obozach), są to ciągle liczby imponujące, wynoszące powyżej 1.5 miliona ofiar.

Obóz w Oświęcimiu był jednym z pierwszych obozów powstałych na ziemiach polskich i został powołany do życia w 1940 roku. Przez pierwsze dwa lata dzialalności wysyłano do niego głównie Polaków, po roku 1941 także jeńców radzieckich. Jednakże prawdziwy „rozkwit” obozu przyniosła decyzja o „ostatecznym rozwiązaniu kwestii żydowskiej”. Obóz w Auschwitz stał się jednym  z głównych punktów, gdzie dokonywano egzekucji. Transporty do obozu przybywały koleją, początkowo z polskich gett, później jednak przywożono Żydów z całej Europy.

Auschwitz – Birkenau było w zasadzie zbiorem trzech obozów, z których jeden służył jako obóz zagłady, drugi jako obóz koncentracyjny, zaś filia poza Oświęcimiem zaopatrywała w robotników koncern IG Farben. Oczywiście śmiertelność w każdej części obozu była utrzymywana na wysokim poziomie. Komendantem i faktycznym zarządcą obozu był w latach 1940-1943 Rudolf Hoess.

Jedną z czarniejszych kart obozu są eksperymenty medyczne na więźniach, prowadzone zwłaszcza pod kierownictwem doktora Josefa Mengele. Zarówno oświęcimskie, jak i przeprowadzane w innych obozach eksperymenty były zwykle rezultatem „próśb” armii i miały za zadanie służyć lepszemu poznaniu anatomii ludzkiej. Prowadzono to jednak w makabryczny sposób. Wiwisekcje bez znieczulenia, celowe okaleczanie i zarażanie chorobami były na porządku dziennym. Sam Mengele zyskał przydomek „Anioła Śmierci”.

Obóz został zlikwidowany dopiero zimą roku 1945, kiedy to zbliżała się do niego Armia Czerwona. Ocalali więźniowie zostali pognani przez Niemców w tzw. „marszu śmierci” w głąb Rzeszy, gdzie udało się ich uratować wiele dni po upadku obozu. Wielu z nich nie przeżyło owej marszuty w fatalnych warunkach. Dzisiaj Oświęcim pozostaje w pamięci setek rodzin jako miejsce śmierci ich krewnych i bliskich.