Transport samochodowy jest najważniejszą gałęzią transportu w Polsce, zarówno pod względem ilości przewożonych towarów, jaki i osób. W odniesieniu do transportu pasażerskiego jest to w warunkach polskich jedyna gałąź transportu, w której duże znaczenie ma transport indywidualny – niezarobkowy.
Szybki rozwój transportu samochodowego w Polsce miał miejsce po II Wojnie Światowej; wiązał się z rozpowszechnieniem się pojazdów o napędzie spalinowym oraz rozwojem sieci utwardzonych dróg.
Wykorzystanie samochodu w transporcie pasażerskim upowszechniło się po 1989 roku, wraz ze wzrostem liczby zarejestrowanych samochodów osobowych. W 2011 roku zarejestrowanych było w naszym kraju ponad 18,1 mln samochodów osobowych. Było to o ponad 8 mln więcej pojazdów niż w roku 2000 (prawie 10 mln) i ponad trzy razy więcej niż w roku 1990 (>5,25 mln zarejestrowanych samochodów osobowych).
Podstawowe zalety transportu samochodowego to jego uniwersalność (można z jego pomocą przewozić różne grupy towarów) oraz duża gęstość sieci drogowej – pozwalająca na przewozy od drzwi do drzwi. Główne niedogodności wiążą się z uciążliwością dla ludzi i środowiska (zanieczyszczenie powietrza i hałas), niebezpieczeństwem wypadków (chociaż od roku 2000 do 2011 liczba wypadków na polskich drogach zmniejszyła się o ponad 17 tys. rocznie), a w dużych miastach z problemem korków ulicznych.
W 2011 roku długość publicznych dróg kołowych o utwardzonej nawierzchni w Polsce wynosiła ok. 280 tys. km (od 2000 roku wzrosła o 30 tys. km).
Gęstość publicznych dróg kołowych utwardzonych w 2011 roku wynosiła 89,7 km długości eksploatowanych linii kolejowych na 100 km2 powierzchni ogólnej kraju (gęstość eksploatowanych normalnotorowych linii kolejowych tylko 6,4 km/100 km2 powierzchni kraju).
Największą gęstość ma sieć utwardzonych publicznych dróg kołowych w silnie zurbanizowanym i uprzemysłowionym województwie śląskim – 180 km długości dróg kołowych na 100 km2 powierzchni ogólnej województwa, najmniejszą gęstość utwardzonych publicznych dróg kołowych ma województwo warmińsko-mazurskie – 53,2 km długości dróg kołowych na 100 km2 powierzchni ogólnej województwa.
W ostatnich latach znacząco wzrosła w Polsce długość autostrad (dróg o co najmniej 2 pasach w każdym kierunku, ulepszonej nawierzchni, o ruchu bezkolizyjnym – skrzyżowania dwupoziomowe, brak możliwości zawracania i ruchu pieszego i rowerowego). W roku 1980 miały one długość 133 km, w roku 1990 – 242 km, w roku 2000 – 358 km, a pod koniec grudnia 2013 roku 1494 km autostrad.
Planowane są 3 główne autostrady w Polsce:
- południkowa A1, pokrywająca się z trasą drogi europejskiej E75, łączącej Gdańsk z granicą polsko-czeską w Gorzyczkach, do końca 2013 roku zbudowano odcinki od Pruszcza Gdańskiego do Włocławka, od Kowala do Łodzi, od Tuszyna do Piotrkowa Trybunalskiego, od Pyrzowic do Świerklan na Górnym Śląsku i od Mszany do granicy z Czechami w Gorzyczkach (łącznie 372 km), projektowana długość autostrady wynosi 568 km, a prace powinny zakończyć się do połowy 2014 roku;
- równoleżnikowa A2, pokrywająca się z drogą europejską E30 (w Polsce ze Świecka na granicy polsko-niemieckiej do Kukuryków/Terespola na granicy polsko-białoruskiej), obecnie istnieje odcinek o długości 454 km ze Świecka do Konotopy pod Warszawą, przecinający autostradę A1 w okolicach Strykowa pod Łodzią, na wschód od Warszawy istnieje odcinek o długości ok. 20 km od Choszczówki Stojeckiej do Kałuszyna, obecnie budowana jest południowa obwodnica Warszawy, według obecnych założeń autostrada dotrze do granicy białoruskiej w 2020 roku, będzie wtedy miała długość 657 km (dziś 475 km);
- równoleżnikowa A4, pokrywająca się z trasą dróg europejskich E40 (od Zgorzelca na granicy polsko-niemieckiej do Korczowej na granicy polsko-ukraińskiej) i E462 (na odcinku z Mysłowic do Krakowa), przecinająca się z południkową A1 w Gliwicach, pod koniec grudnia 2013 roku istniały odcinki o długości 593 km – od granicy niemieckiej do Tarnowa przez Wrocław, Górny Śląsk i Kraków, od Dębicy do Rzeszowa i od Jarosławia do granicy z Ukrainą, planowana długość 670 km, spodziewany termin zakończenia prac pod koniec 2014 roku.
Poza tym istnieje w Polsce autostrada A6 (polski odcinek zbudowanej już przed II Wojną Światową autostrady z Berlina do Szczecina, zmodernizowana w ostatnich 10 latach), o długości 24 km; powstaje 78-kilometrowy łącznik od granicy niemieckiej w Olszynie do autostrady A4 w Krzyżowej.
Sieć autostrad uzupełniają drogi ekspresowe. Najważniejsze to: S3 ze Świnoujścia do Lubawki na granicy polsko-czeskiej, S5 z Wrocławia przez Poznań do Grudziądza przy autostradzie A1, S6 ze Szczecina do Gdańska, S7 z Gdańska, przez Warszawę, Kielce, Kraków do Rabki, S8 i S61 z Piotrkowa Trybunalskiego przez Warszawę do Białegostoku i granicy polsko-litewskiej w Budziskach, S17 z Warszawy przez Lublin do granicy polsko-ukraińskiej w Hrebennem, S19 od granicy polsko-słowackiej w barwinku przez Rzeszów, Lublin i Białystok do granicy polsko-białoruskiej w Kuźnicy Białostockiej.
Pod koniec grudnia 2007 roku po wejściu Polski do strefy Schengen znikły kontrole graniczne na granicy Polski i innych krajów Unii Europejskiej. Kontrole graniczne prowadzone są na granicy wschodniej na przejściach samochodowych:
- Bezledy-Bagrationowsk (osobowe i towarowe), Gołdap-Gusiew (osobowe i towarowe), Gronowo-Mamonowo (osobowe i towarowe) i Grzechotki-Mamonowo (osobowe i towarowe) na granicy Polski i Obwodu Kaliningradzkiego Rosji;
- Terespol-Brześć (towarowe i osobowe, główne przejście pomiędzy Polską i Białorusią), Kuźnica Białostocka-Bruzgi (towarowe i osobowe), Bobrowniki-Brzostowica (towarowe i osobowe), Sławatycze-Domaczewo (osobowe bez autobusów), Kukuryki/Terespol-Kozłowicze (towarowe) na granicy polsko-białoruskiej;
- Dorohusk-Jahodyn (osobowe i towarowe), Medyka-Szeginie (osobowe i towarowe), Hrebenne-Rawa Ruska (osobowe i towarowe), Korczowa-Krakowiec (osobowe i towarowe), Krościenko-Smolnica (osobowe i towarowe), Zosin-Uściług (osobowe).
W roku 2011 transport samochodowy odpowiadał z przewóz prawie 1,6 mld ton towarów (83,5% masy towarów przewiezionych/przesłanych przez wszystkie gałęzie transportu) i 535 mln pasażerów. W roku 2000 transportem samochodowym przewieziono ok. 1 mld ton towarów i 955 mln pasażerów (przewozy towarowe zwiększył się więc, a przewozy pasażerskie ogólnie spadły, ale zmienił się ich charakter – mniej osób korzysta z transportu zbiorowego, więcej z indywidualnego, stąd natężenie ruchu samochodowego wzrosło).
Transport samochodowy dominuje w przewozie towarów rolnych i drobnicowych produktów przetwórstwa przemysłowego, zwłaszcza na niezbyt dużych odległościach.
W zbiorowym przewozie osób po 1989 roku skończyła się dominacja Państwowego Przedsiębiorstwa Samochodowego (PKS), same PKS-y podzieliły się i częściowo sprywatyzowały, pojawili się tez nowi prywatni przewoźnicy lokalni (sieci podmiejskich busów), ale też i krajowi (np. PolskiBus). Obok autobusowych połączeń krajowych pojawili się też przewoźnicy oferujący przewóz osób z Polski do krajów Europy Zachodniej – wiąże się to z okresową emigracją zarobkową Polaków (zwłaszcza do Niemiec).