Glikol etylenowy (1,2-etanodiol), jest jednym z najprostszych dioli. Jest to bezbarwna, bezzapachowa, syropowata ciecz o słodkawym smaku, mieszająca się w każdym stosunku z wodą. Temperatura wrzenia glikolu etylenowego wynosi 197°C, a temperatura krzepnięcia -12°C, pozostaje on więc cieczą w dużo szerszym zakresie temperatur od wody. Mieszanina glikolu etylenowego i wody o odpowiednim składzie zamarza jednak dopiero w -45°C, co czyni go bardzo użytecznym środkiem odladzającym. Glikol etylenowy jest umiarkowanie toksyczny, jednak zatrucia nim są stosunkowo częste, ze względu na jego powszechne zastosowanie w technice oraz właściwości – brak ostrego czy nieprzyjemnego smaku lub zapachu.
Glikol etylenowy - otrzymywanie
Przemysłowo, glikol etylenowy otrzymywany jest w reakcji najprostszego epoksydu – tlenku etylenu, z wodą. Reakcja ta przebiega według równania pokazanego na schemacie poniżej.
Historycznie, pierwszą syntezę glikolu przeprowadził francuski chemik, C. A. Wurtz roku 1859. Otrzymał on glikol etylenowy, działając octanem srebra na 1,2-dijodoetan, a następnie hydrolizując powstały ester. Nazwa glikol nadana przez Wurtza wynikała z tego, że glikol etylenowy był czymś pośrednimi pomiędzy gliceryną, a etanolem. Schemat syntez przeprowadzonych przez Wurtza przedstawiono poniżej.
Glikol etylenowy - zastosowanie
Glikol etylenowy znajduje szereg zastosowań. Najważniejsze z nich to produkcja polimerów poliestrowych, takich jak np. PET – poli(tereftalan etylenu), używany do produkcji butelek na napoje, czy włókien poliestrowych, z których wytwarza się tkaniny. Oprócz PET, z glikolu etylenowego, w połączeniu z tlenkiem etylenu, powstaje jeszcze jedna rodzina polimerów o szerokim zastosowaniu – PEG, poli(tlenek etylenu). PEG są cieczami lub ciałami stałymi bardzo dobrze rozpuszczalnymi w wodzie, znajdują zastosowanie na przykład jako środki zatrzymujące wodę i nawilżające w kosmetyce, czy też w medycynie, jako środki przeczyszczające. Drugim bardzo ważnym zastosowaniem glikolu jest produkcja płynów chłodniczych i odmrażających – mieszanka wody i glikolu etylenowego pozostaje cieczą w zakresie temperatur szerszym niż woda, np. 60% roztwór glikolu etylenowego w wodzie zamarza w -52°C, a wrze w 111°C.