Tasiemce są największymi płazińcami, które mogą osiągać długość nawet kilkunastu metrów. Ich wydłużone ciało ma postać członowanej wstęgi. Tasiemce prowadzą pasożytniczy tryb życia, a choroby przez nie wywoływane nazywamy tasiemczycami. W ich rozwoju nazywanym często cyklem następuje zmiana żywicieli. Postacie dorosłe żyją głównie w jelitach kręgowców (w tym człowieka), którzy są ich żywicielami ostatecznymi. Larwy natomiast mogą osiedlać się w różnych narządach żywicieli pośrednich, którymi mogą być zarówno kręgowce jak i bezkręgowce. Na ogół larwy tasiemców (z wyjątkiem bruzdogłowca szerokiego) nie mają zdolności poruszania się i aktywnego poszukiwania żywicieli, dlatego muszą być przez nich zjadane.
Porównanie proglotydów i skoleksów tasiemców pasożytniczych człowieka |
Budowa tasiemców
Ciało tasiemców, czyli strobila pokryte jest jednowarstwowym nabłonkiem syncytialnym, pod którym znajdują się pojedyncze włókna mięśniowe. Strobila zbudowana jest z członów, które nazywamy proglotydami. W przedniej części ciała wyróżnić możemy główkę (którą pomimo podobnej nazwy nie należy mylić z głową występującą u wyższych bezkręgowców i strunowców) inaczej zwaną skoleksem, która zawiera zwoje mózgowe. Skoleks zaopatrzony jest w aparat czepny tworzony przez bruzdy czepne (u bruzdogłowca szerokiego) lub przyssawki (u tasiemca uzbrojonego i nieuzbrojonego) oraz haczyki (tylko u tasiemca uzbrojonego).
Skoleks tasiemca uzbrojonego (Taenia solium) |
Za główką znajduje się szyjka, będąca miejscem różnicowania się nowych proglotydów, których wnętrze wypełnione jest narządami wewnętrznymi. Człony są zróżnicowane wiekowo – im dalej od szyjki tym są starsze i większe. Dalsze z nich, które posiadają dojrzałe narządy rozrodcze z zapłodnionym jajami mogą odrywać się od ciała tasiemca bez żadnej dla niego szkody (proces ten przypomina strobilizację występującą u parzydełkowców, stad też ciałao tasiemców nazywamy strobilą). Tasiemce są obojnakami, w pojedynczym członie zawierają zarówno męskie jak i żeńskie narządy rozrodcze. Dlatego może dochodzić u nich do samozapłodnienia (nigdy jednak wewnątrz jednego członu).
Zdjęcie mikroskopowe proglotydu. Widoczna macica z jajeczkami. |
Układ oddechowy nie występuje – wymiana gazowa odbywa się przez powierzchnie ciała. Energia dostarcza jest w czasie oddychania beztlenowego.
Układ krwionośny nie występuje – za transport substancji odpowiada płyn międzykomórkowy.
Tasiemce nie posiadają układu pokarmowego. Pożywienie wchłaniane jest z otoczenia przez powłokę ciała zbudowaną z syncytialnego nabłonka.
Układ wydalniczy typu protonefrydialnego zbudowany jest kanalików wydalniczych zakończonych komórkami płomykowymi. Kanaliki zebrane są w główne kanały zbiorcze (jedna para kanałów grzbietowych i jedna para kanałów brzusznych), które uchodzą na zewnątrz za pośrednictwem dwóch otworów znajdujących się w tyle ciała.
Układ nerwowy jest słabo rozwinięty, u dorosłych form występują komórki receptorowe zmysłu chemicznego i dotyku.