Źródłem trzęsień ziemi są czynniki naturalne – wybuchy wulkanów lub ruchy płyt tektonicznych (do największej ilości trzęsień ziemi dochodzi właśnie w miejscach styku płyt). Człowiek także może przyczynić się do wywołania wstrząsów, jednakże są one znacznie krótsze, słabsze i mają zdecydowanie mniejszą skalę np. do wstrząsów dochodzi w wyniku osiadania terenu kopalnianego, a także w sytuacji podziemnego testowania broni atomowej.
Zjawisko trzęsienia ziemi najczęściej jest związane z uwalnianiem się napięć nagromadzonych w poruszających się płytach tektonicznych – napięcia te uwalniają się na linii brzegowej płyt tektonicznych w postaci fal sejsmicznych (wyróżnia się fale poprzeczne, podłużne, fale powierzchniowe).
Ważne pojęcia związane ze zjawiskiem trzęsienia ziemi to hipocentrum i epicentrum. Hipocentrum to miejsce bezpośredniego źródła wstrząsów, natomiast epicentrum – jego rzut na powierzchnię ziemi (najbliższa odległość między hipocentrum o powierzchnią).
Miejsca najbardziej narażone na trzęsienia ziemi znajdują się wokół tzw. ognistego pierścienia Pacyfiku (inaczej pacyficzny pierścień ognia) - wschodniej części Azji i zachodniej części obu Ameryk.
Trzęsienia ziemi – skutki
Trzęsienie ziemi zawsze wywiera znaczny wpływ na przestrzeń, której dotyka, choć ich zasięg i rodzaj bardzo zależy od siły danego trzęsienia ziemi i warunków przestrzeni. Trzęsienia ziemi mogą powodować ogromne zniszczenia infrastruktury i prawie zawsze prowadzą do ofiar śmiertelnych. Inne zjawiska i przemiany środowiska związane z trzęsieniami ziemi to: tsunami, obrywy, osuwiska, wylewy jezior, pękanie gruntu i wiele innych. Z trzęsieniami ziemi często związane są także wybuchy wulkanów.
Trzęsienia ziemi mierzy się w w dziewięciostopniowej skali Richtera. Znaczne zniszczenia powodują trzęsienia ziemi powyżej 6 stopni Richtera. Fale sejsmiczne mierzy urządzenie o nazwie sejsmograf.
Trzęsienia ziemi - największe
Jednym z ważniejszych trzęsień ziemi ostatnich lat, było trzęsienie w Japonii w 2011 r. W jego wyniku doszło do awarii w elektrowni atomowej Fukushima, która spowodowała znaczne problemy w dostawach energii, konieczność ewakuacji tysięcy osób, a także okresowe skażenie znacznej powierzchni terenu. Liczba ofiar śmiertelnych trzęsienia to ponad 15 tysięcy osób
Do innego trzęsienia o znacznej skali doszło w 2010 r. w Chile – zginęło wówczas ponad 500 osób. Trzęsienie ziemi wywołało falę tsunami, która również doprowadziła do znacznych szkód na wybrzeżu kraju. 50 lat wcześniej w Chile również doszło do bardzo silnego trzęsienia ziemi, w którego wyniku śmierć poniosło ponad 3000 osób.