Polski Instytut Spraw Międzynarodowych (PISM) powstał w grudniu 1996 r. (wcześniej stanowił jeden z wydziałów Ministerstwa Spraw Zagranicznych). Nadzór nad pracami Instytutu sprawuje Minister Spraw Zagranicznych, a sam Instytut jest finansowany z dotacji podmiotowej budżetu państwa.
Polski Instytut Spraw Międzynarodowych pełni funkcję wsparcia decyzyjnego dla osób, które zajmują się polityką zagraniczną (m.in. dla dyplomatów) – w oparciu o wiedzę z prowadzonych badań, analiz. Dla osiągnięcia celów Instytut współpracuje z innymi instytucjami w różnych krajach świata.
Jeśli chodzi o organy PISM to Instytutem kieruje Dyrektor, a organem doradczym i opiniotwórczym jest Rada Instytutu, której członkami są osoby ze sfery polityki, biznesu i nauki, posiadające szeroką wiedzę z tematyki spraw zagranicznych.
Zgodnie z ustawą o Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych (z 20 grudnia 1996 r.), prowadzi on analizy, ekspertyzy, studia prognostyczne i badania (m.in. interdyscyplinarne i porównawcze) w zakresie spraw międzynarodowych, doskonali kadry działające w zakresie spraw międzynarodowych, promuje wiedzę, prowadzi współpracę z różnego typu ośrodkami naukowymi, politycznymi, a także prowadzi dokumentację i księgozbiór, zajmując się również wydawaniem publikacji tematycznych. Zakres działania precyzuje statut Instytutu.
Podejmowana tematyka badań Instytutu w ramach programów badawczych to m.in. kontrola zbrojeń, Bliski Wschód i Afryka Północna, Europa Wschodnia i Południowo-Wschodnia, Unia Europejska.