Instytut Europy Środkowo-Wschodniej jako jednostka badawczo rozwojowa działa od 2001 r. – wcześniej funkcjonował jako stowarzyszenie (od 1991 r.).
Celem powołania Instytutu było dążenie do prezentacji specyfiki Europy Środkowo-Wschodniej w różnych aspektach, a przede wszystkim z perspektywy historycznej i kulturowej. Instytut Europy Środkowo-Wschodniej zajmuje się różnymi okresami historycznymi, a także badaniem aktualnych procesów, które kształtują polityczno-społeczno-kulturowy obraz tej części Europy po 1989 r. Jednym z zadań Instytutu jest obecnie wspieranie integracji europejskiej, realizowane poprzez promocję wiedzy i wymianę intelektualną.
Kierunki działalności Instytutu:
- współpraca z MSZ w kwestii kształtowania polityki zagranicznej kraju,
- prowadzenie interdyscyplinarnych badań i analiz, tworzenie ekspertyz i opinii na zlecenia instytucji o tematyce spraw zagranicznych,
- działalność wydawnicza,
- promocja wiedzy poprzez organizację konferencji, sympozjów, działalność internetową,
- rozwój kontaktów z innymi instytucjami o podobnym charakterze, także za granicą.
Siedziba Instytutu mieści się w Lublinie.