Uczestnictwo w UE nie jest dla poszczególnych krajów tylko formalnością – wręcz przeciwnie, z członkostwem w UE wiążą się określone obowiązki (muszą być one ściśle realizowane), ale także wiele uprawnień korzystnych dla kraju członkowskiego oraz jego obywateli.
W momencie gdy państwo kandyduje do UE musi zaakceptować związane z tym obowiązki – realizację celów unijnych, szczególnie tych związanych z unią polityczną i gospodarczą oraz monetarną. Bardzo ważne jest także zaakceptowanie tzw. acquis communautaire, czyli dorobku prawnego Wspólnot Europejskich od traktatu, na mocy którego powstała Europejska Wspólnota Węgla i Stali (1951 r.).
Państwa członkowskie mają jednak wiele uprawnień - mogą korzystać z różnego rodzaju funduszy europejskich, a także z korzyści, jakie dają im tzw. cztery wolności - przepływu osób, kapitału, towarów i usług. Państwa członkowskie mogą liczyć w wielu wypadkach także na wsparcie gospodarcze innych krajów Unii.
