Unia Europejska ze względu na swoją specyfikę i złożoność działania opracowała bardzo skomplikowaną procedurę przystępowania do organizacji poszczególnych krajów. Ma to na celu zapewnienie, że poszczególne kraje członkowskie będą w stanie realizować cele Unii Europejskiej – przede wszystkim w sferze gospodarczej.
Członkostwo w UE - warunki
Należy podkreślić, że proces przystępowania do UE trwa zwykle bardzo długo – dane państwo nie tylko musi spełnić określone warunki członkostwa, ale także wprowadzić przepisy unijne we wszystkich wymaganych sferach. W trakcie procesu przystępowania do UE, poszczególny kraj otrzymuje z UE pomoc administracyjną, techniczną oraz finansową.
Procedura przystąpienia do UE rozpoczyna się zgłoszeniem wniosku do Rady – następnym krokiem jest ocena Komisji czy dany kraj spełnia tzw. kryteria kopenhaskie (ustanowione w trakcie szczytu kopenhaskiego w 1993 r.). Kryteria te są podzielone na sferę polityczną (rządy demokratyczne, poszanowanie praw człowieka i praw mniejszości, rządy prawa) oraz ekonomiczną (m.in. działanie konkurencyjnej gospodarki rynkowej, warunki zdolne sprostać wymaganiom unii walutowej i gospodarczej).
Jeśli Komisja wyda pozytywną opinię o danym kraju, rozpoczyna się proces negocjacyjny nt. poszczególnych obszarów tematycznych.
Przystępujące do UE państwo musi w pełni zaakceptować zasady prawa unijnego (w tym pierwszeństwo przepisów wspólnotowych przed zapisami krajowymi). Istotne jest także to, by w danym kraju sprawnie działała administracja, która ma obowiązek dopilnować realizacji unijnych aktów prawnych.