Sufizmem (arab. tasawwuf) nazywa się mistyczny nurt w islamie. Często bywa on błędnie identyfikowany jako jeden z odłamów religii muzułmańskiej, podczas gdy sufim może zostać zarówno sunnita, jak i szyita.
Etymologia słowa tasawwuf jest niepewna. Większość uznaje jednak, że wywodzi się ono od terminu suf, oznaczającego wełnę, a konkretnej wełniane okrycie, które muzułmańscy asceci przejęli od chrześcijańskich mnichów.
Początku sufizmu sięgają VIII w., czyli okresu panowania dynastii Umajjadów. Za jego prekursora uważany jest asceta Al Hasan Al Basri. Pierwszymi ośrodkami nurtu mistycznego były Kufa i Basra, później Bagdad.
W zależności od miejsca, w którym rozprzestrzeniał się islam, sufizm przyswajał elementy różnych religii i kierunków filozoficznych m.in. buddyzmu, hinduizmu, chrześcijaństwa, gnostycyzmu, manicheizmu i neoplatonizmu.
Do ważnych postaci wczesnego sufizmu należą m.in. Rabi’a Al-Adawijja (pierwsza mistyczka, opracowała koncepcję miłości do Boga, zajmowała się poezją mistyczną), Al Bistami (połączył sufizm z buddyzmem i utworzył koncepcję fany, czyli „upicia się Bogiem”, mistycyzm w jego wydaniu miał charakter ekstatyczny) oraz Al Halladż, który stał się najsłynniejszym męczennikiem sufizmu (został skazany na śmierć, ponieważ sam siebie określił imieniem Boga – „Jam jest Prawdą”).
Sufi opracowali skomplikowany system ćwiczeń cielesnych i duchowych. Do najpopularniejszych praktyk należy m.in. kontemplacyjne, związane z kontrolą oddechu powtarzanie imion Boga (zikr), a także ekstatyczny taniec i poezja (sama). Celem mistyka jest osiągnięcie jedności z Bogiem.
Mistycy muzułmańscy zrzeszają się w bractwa (tarika). Każde z nich ma swoje własne, wewnętrzne zasady. Skupiają się one wokół jednego mistrza (szajch). Do najbardziej znanych bractw sufickich należą istniejące do dziś: kadirijja, maulawijja i bektaszijja.