Szyici stanowią jeden z głównych odłamów islamu i zaliczani się do nurtu ortodoksyjnego. Ugrupowanie to uformowało się w toku walk politycznych o władzę w początkowym okresie religii muzułmańskiej – po śmierci Mahometa część muzułmanów uważała, że następcą Proroka powinien zostać Ali, jego zięć i mąż córki Fatimy. Większość wybrała jednak Abu Bakra. Ci, którzy uznali go za uzurpatora, stworzyli stronnictwo zwane szyitami, czyli „zwolennikami” (shiah) Alego.
Ali objął władzę jako czwarty z kolei kalif sprawiedliwy dopiero w 656 r. Kiedy jednak po jego śmierci w 661 r. kalifat trafił w ręce Mu’awiji ibn Abi Sufjana, a potomków Alego i Fatimy pominięto, drogi sunnitów i szyitów zaczęły się rozchodzić na dobre. Decydującym wydarzeniem w tej kwestii była bitwa pod Karbalą (10 X 680 r.), kiedy to Husajn ibn Ali, wnuk Mahometa, został zamordowany przez wojska kalifa umajjadzkiego, Jazida I. Przyczyną starcia i w konsekwencji śmierci Husajna była jego odmowa złożenia przysięgi wierności Jazidowi. Od bitwy pod Karbalą szyici za politycznego i duchowego przywódcę zaczęli uznawać imama (potomka Alego w linii męskiej), nie kalifa. W konsekwencji przez wieki byli prześladowani, szczególnie za kalifatu Umajjadów (661–750), kalifatu Abbasydów (750–1258) czy imperium ottomańskiego (1299–1923). Święto upamiętniające śmierć Husajna jest najważniejszym świętem dla szyitów i zwie się Aszura.
Szyici w przeciwieństwie do sunnitów w następcach Proroka widzą nie tylko strażników szariatu i sędziów w społeczności muzułmańskiej, ale również przypisują im ezoteryczną wiedzę i umiejętność interpretacji nauk religijnych. Nazywają ich imami („przywódcami”). Należy jednak podkreślić, że imamowie nie są prorokami; cykl proroczy skończył się na Mahomecie, który był „pieczęcią proroków”. Nie będzie już zatem nowego objawienia, a zadaniem imamów jest wyłącznie interpretacja (tawilu) tego, co zostało dane.
Szyici wierzą, że Ali jako pierwszy imam przekazał swoim następcom specjalną energię Boskiej łaski, dzięki czemu pozostali oni nieomylni i czyści. Członkowie jego rodu są uważani za pośredników, przez których nauki i łaska ( baraka) objawienia docierały i wciąż docierają do szyitów. Ich groby odwiedzają pielgrzymi i są one ośrodkami życia religijnego. Swoisty kult imamów można porównać do kultu świętych w katolicyzmie i prawosławiu.
W ramach szyizmu wydziela się kolejne ugrupowania w zależności od liczby imamów uznawanych po Proroku. Zasadnicza część uznaje dwunastu imamów (są to tzw. imamici). Ten odłam szyizmu jest oficjalną religią Iranu. Ma on także wielu zwolenników w Iraku, Indiach, Pakistanie, Afganistanie, Libanie i niektórych krajach Afryki Wschodniej. Ponadto istnieje szyizm uznający siedmiu imamów zwany inaczej isma’ilizmem (m.in. Indie, Paikstan, Afryka Wschodnia), a także szyizm uznający pięciu imamów, czyli zajdyzm (Jemen Północny).
Ostatnim z dwunastu imamów był Muhammad al-Mahdi. Szyici wierzą, że w 940 r. Mahdi zniknął, ale nie umarł. Owa nieobecność trwa nadal – imam żyje, ale pozostaje niewidoczny. Przed końcem czasu znowu się pojawi na ziemi jako Mesjasz, przynosząc równość, pokój i sprawiedliwość. Szyici są przekonani że Mahdi podtrzymuje prawo religijne i gwarantuje jego kontynuację – świat bez niego nie mógłby istnieć. Jest zatem niewidocznym władcą świata, chociaż nie ukazuje się bezpośrednio w społeczeństwie ludzkim.
Należy zaznaczyć, że obecnie – zarówno w szyizmie jak i w sunnizmie – również można się spotkać z tytułem imama. Współcześnie określa się tak osobę, która prowadzi zbiorową modlitwę. Imam występuje także jako tytuł honorowy oznaczający
