Stefan Wyszyński przyszedł na świat 3 sierpnia 1901 r. we wsi Zuzela (na granicy Mazowsza i Podlasia) jako drugie dziecko Stanisława (organisty miejscowego kościoła) i Julianny Wyszyńskich. W 1920 r. wstąpił do seminarium duchownego we Włocławku. Święcenia kapłańskie przyjął w dniu swoich 23. urodzin.
Po święceniach Stefan Wyszyński został studentem Wydziału Prawa Kanonicznego oraz Wydziału Prawa i Nauk Ekonomiczno-Społecznych na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W czerwcu 1929 roku doktoryzował się z prawa kanonicznego, obroniwszy pracę pt. „Prawa rodziny, Kościoła i państwa do szkoły”. Rok później objął posadę profesora w Wyższym Seminarium Duchownym we Włocławku. Od 1932 do 1939 r. zajmował również stanowisko redaktora Ateneum Kapłańskiego. Był działaczem Akcji Katolickiej oraz Chrześcijańskich Związków Zawodowych.
W czasie II wojny światowej, ze względu na swoje zaangażowanie społeczne oraz przedwojenne publikacje poświęcone totalitaryzmowi hitlerowskiemu, był poszukiwany przez Niemców. Ukrywał się przed gestapo we Wrociszewie i w Laskach pod Warszawą, a także u swojej rodziny. Równocześnie brał czynny udział w konspiracyjnej działalności oświatowej. Był kapelanem Armii Krajowej. Podczas powstania warszawskiego działał pod pseudonimem Radwan III.
Po wojnie Stefan Wyszyński zreorganizował seminarium duchowne we Włocławku i został jego rektorem. W 1946 r. otrzymał sakrę biskupią z rąk kardynała Augusta Hlonda, ówczesnego prymasa Polski, i został mianowany biskupem ordynariuszem diecezji lubelskiej.
Po śmierci prymasa Augusta Hlonda w 1948 r., gdy najpoważniejszy kandydat na jego następcę – biskup Stanisław Kostka Łukomski – zginął w wypadku samochodowym, Wyszyński niespodziewanie został mianowany arcybiskupem metropolitą gnieźnieńskim i warszawskim oraz prymasem Polski. Lata jego urzędowania zbiegły się z okresem walki reżimu komunistycznego z Kościołem.
Aby uchronić Kościół od rozlewu krwi, Wyszyński podjął decyzję o zawarciu „porozumienia”, podpisanego przez Episkopat i władze państwowe 14 lutego 1950 r. W zamian za zagwarantowanie nauczania religii w szkołach i funkcjonowanie Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Kościół uznał w dokumencie granice Ziem Odzyskanych Polski Ludowej. Część Polaków zarzuciła prymasowi Wyszyńskiemu wówczas zbytnią ugodowość wobec systemu komunistycznego.
Na konsystorzu 12 stycznia 1953 r. prymas Wyszyński został kardynałem. Nie mógł jednak osobiście odebrać kapelusza kardynalskiego, gdyż władze polskie odmówiły wydania mu paszportu. W wyniku zaostrzenia polityki państwa wobec duchowieństwa 26 września 1953 roku Prymas został aresztowany i wywieziony z Warszawy. Był przetrzymywany bez wyroku w miejscach odosobnienia: w Rywałdzie, Stoczku Warmińskim, Prudniku i Komańczy. Mieszkał w bardzo trudnych warunkach i w niemal zupełnej izolacji; był podsłuchiwany i inwigilowany. Pomimo niesprzyjających okoliczności, w sierpniu 1956 r. udało się prymasowi Wyszyńskiemu doprowadzić do Jasnogórskich Ślubów Narodu, ale sam nie wziął udziału w uroczystościach. Dopiero dwa miesiące później został uwolniony – w październiku 1956 r.
W 1957 r. prymas Wyszyński zainicjował 9-letnią Wielka Nowennę przed 1000-leciem chrztu Polski, czyli program naprawy religijnej i moralnej Polaków. Została ona zakończona 3 maja 1966 r. uroczystym Aktem Oddania Narodu Matce Bożej za wolność Kościoła w Polsce i świecie. W uroczystości wziął udział cały Episkopat Polski, także Karol Wojtyła, z którym prymas Wyszyński pozostawał w bliskich stosunkach.
W latach 60-tych kardynał Wyszyński uczestniczył czynnie w obradach Soboru Watykańskiego II. Na ręce Pawła VI złożył memoriał Episkopatu Polski o ogłoszenie Maryi Matką Kościoła. Ojciec Święty spełnił te prośbę 21 listopada 1964 roku.
Prymas Wyszyński wspierał opozycję demokratyczną i wolne związki zawodowe, a podczas solidarnościowego zrywu 1980-1981 przyczynił się do zachowania spokoju społecznego – pośredniczył w rozmowach między „Solidarnością” i władzami. Nie doczekał się jednak upadku komunizmu – zmarł w Warszawie 28 maja 1981 r., w uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego. Miał 80 lat. Jego ciało spoczywa w katedrze św. Jana w Warszawie.
Stefan Wyszyński nazywany jest Prymasem Tysiąclecia. Pośmiertnie władze państwowe odznaczyły go Orderem Orła Białego. Rok 2001 został ogłoszony przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Rokiem Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Od 1989 r. trwa jego proces beatyfikacyjny; przysługuje mu tytuł sługi Bożego.