Modlitwa Jezusowa jest jedną z najstarszych form medytacji chrześcijańskiej. Zwana jest również modlitwą serca, modlitwą nieustanną (zgodnie ze poleceniem Jezusa, by „zawsze się modlić i nie ustawać”, Łk 18,1) lub modlitwą prostoty. Jej tradycja sięga IV w. i pierwszych Ojców Pustyni; początków monastycyzmu wschodniego.
Jest uznawana za modlitwę Kościoła Wschodniego, jednak w XIX wieku jej bogactwo zostało odkryte przez Zachód i obecnie jest zalecana również przez duchownych Kościoła rzymskokatolickiego. Bywa porównywana do modlitwy różańcowej.
Modlitwa Jezusowa to określenie praktyki wielokrotnego powtarzania Imienia „Jezus”. Można odmawiać także różne formuły, które zawierają Imię Jezusa, np. Panie Jezu Chryste, Synu Boży, zmiłuj się nade mną grzesznikiem. Ta tradycyjna formuła stanowi połączenie dwóch próśb ewangelicznych: krzyku dwóch niewidomych – Ulituj się nad nami, Synu Dawida! (Mt 9,27) z prośbą celnika – Boże, miej litość dla mnie, grzesznika (Łk 18,13). Ponadto każdy wierny może układać wyrażenia.
Najważniejsze jest, aby powtarzanie było bardzo wolne, refleksyjne, a nie bezmyślne i mechaniczne. Osoba, która odmawia Modlitwę Jezusową, powinna cechować się systematycznością i uspokojeniem, wewnętrznym wyciszeniem. Modlitwę Jezusową można ją praktykować w dowolnym miejscu, w dowolnym czasie i w każdej sytuacji; zarówno w kościele, jak i na ulicy czy we własnym pokoju. Niekiedy bywa łączona ze specjalną techniką oddychania i koncentracji.
Modlitwa Jezusowa znajduje swoje podstawy w Biblii, a dokładniej w tzw. teologii imienia, według której wzywanie Imienia Jezusa uobecnia Jego osobę i Jego zbawczą moc (Bo gdzie są dwaj albo trzej zebrani w imię moje, tam jestem pośród nich, Mt 18,20), jednoczy z Nim oraz chroni przed złem. Apostołowie, wzywając Imię Jezusa, leczyli chorych oraz dokonywali cudów. Ponadto modlitwa zanoszona w Imię Jezusa gwarantuje jej wysłuchanie (J 16,23-24).
Owocami modlitwy Jezusowej są: wyciszenie namiętności, osiągnięcie spokoju, wewnętrzne oczyszczenie duszy oraz kontemplacja zjednoczenia z Bogiem.
Modlitwa Jezusowa szczególnie mocno związana jest z mnichami z Góry Atos w Grecji, gdzie praktykowana jest od ponad 1000 lat. Kojarzona jest także z hezychazmem czyli bizantyńskim nurtem mistycznym zrodzonym w epoce średniowiecza.