Jeśli dane zdarzenie może zakończyć się efektami przy czym każdy z efektów określa odpowiednie prawdopodobieństwo to wartością oczekiwaną tej sytuacji nazywamy liczbę .
Innymi słowy zatem wynik wielowariantowej sytuacji jest średnią możliwych wyników ważoną ze względu na prawdopodobieństwa ich wystąpienia.
Ten model probabilistyczny doskonale sprawdza się we wszelkich kontekstach ilościowych, a zwłaszcza finansowych. Jeśli np. cena pewnego produktu waha się, przyjmując trzy razy w tygodniu wartość zł, dwa razy zł, raz zł i raz zł, wówczas mówimy o jego oczekiwanej cenie równej zł. Zatem jeśli któregoś dnia kupimy ów produk za zł będziemy mogli czuć się prawie zł stratni, kiedy natomiast znów zobaczymy go w cenie zł - wówczas należałoby uznać, że to świetna okazja.
Pojęcie wartości oczekiwanej jest wykorzystywane w teorii decyzji oraz teorii gier jako jedno z podstawowych kryteriów dokonywania wyborów strategicznych. Wartość oczekiwana bywa także nazywana nadzieją matematyczną.
Zadanie:
Pewna gra polega na rzucie kostką. Gracz wygrywa zł jeśli wypadnie lub , zł jeśli wypadnie oraz płaci karę zł jeśli wypadnie . W pozostałych przypadkach jego wypłata wynosi . Jaka jest wartość oczekiwana trzech iteracji (iteracja to inaczej powtórzenie) tej gry?
Odpowiedzi:
Wartość oczekiwana tej gry wynosi zł.