Wyrazy tworzące rodzinę wyrazów nazywa się pokrewnymi. Mają one wspólny rdzeń - cząstkę niepodzielną słowotwórczo będącą nośnikiem znaczenia.
Przykład 1- grupa wyrazów pokrewnych należących do rodziny wyrazu „syn”
syn, synek, synuś, syneczek, synulek, synowa, synowica, usynowić, usynowiony, synowski
Przykład 2 - grupa wyrazów pokrewnych należących do rodziny wyrazu „czytać”
czytać, czytywać, przeczytać, odczytać, wyczytać, zaczytać się, czytanie, czytelnia, czytelnik, czytelniczka, czytnik, czytelniczy, czytelniany, odczyt
Przykład 3 - grupa wyrazów pokrewnych należących do rodziny wyrazu „malować”
malować, namalować, zamalować, odmalować, zmalować, wymalować, przemalować, malowanie, malunek, malowidło, malarz, malarka, namalowany, zamalowany, przemalowany
Czasem rdzeń może przyjąć formę oboczną. Będzie wtedy występował w kilku wariantach różniących się między sobą głoskami. Rdzenie różniące się głoskami to rdzenie oboczne, a wymiana głosek to oboczność rdzenia.
Przykład 1 - grupa wyrazów pokrewnych należących do rodziny wyrazu „szkoła”
szkoła, szkółka, szkolnictwo, szkółkarstwo, szkolenie, szkoleniowiec, przedszkole, szkolić, szkolny
rdzenie oboczne - szkół : szkoł : szkol
oboczności - ó:o i l:ł
Przykład 2 - grupa wyrazów pokrewnych należących do rodziny wyrazu „droga”
droga, dróżka, drożyna, drogowiec, drogówka, przydrożny, drogowy
rdzenie oboczne – drog : dróż : droż
oboczności – ó:o i ż:g
Przykład 3 - grupa wyrazów pokrewnych należących do rodziny wyrazu „ręka”
ręka, rączka, rączyna, rękawica, rękoczyn, zaręczyny, wyręczyć, podręczny
rdzenie oboczne: ręk : ręcz : rącz
oboczności – ę:ą i k:cz
Uwaga!
Nie wolno mylić pojęć wyraz pokrewny i wyraz pochodny!
Wyrazy pokrewne to wszystkie wyrazy mające wspólny rdzeń:
liczyć, wyliczyć, wyliczanka, odliczyć, odliczenie, licznik.
Wyraz pochodny to wyraz utworzony od innego słowa:
licznik to wyraz pochodny od liczyć
wyliczyć i odliczyć to wyrazy pochodne od liczyć,
wyliczanka to wyraz pochodny od wyliczyć,
odliczenie to wyraz pochodny od odliczyć.
Część wspólna obu wyrazów (podstawowego i pochodnego) nazywa się podstawą słowotwórczą:
liczyć – licznik, liczyć – wyliczyć, odliczyć – odliczenie.