 |
| Wergiliusz |
Biografia
Wergiliusz to rzymski poeta, który posiada rangę jednego z najsłynniejszych artystów świata. Urodził się w 70 r. p. n. e. w okolicy miasta Mantua. Poeta nie pochodził z zamożnego, arystokratycznego rodu, ale jego rodzina zapewniła mu gruntowne wykształcenie. Wergiliusz pobierał nauki w Kremonie, Mediolanie i w Rzymie w zakresie retoryki, astronomii i medycyny. Fascynowała go filozofia epikureizmu.
Bardzo trudnym doświadczeniem życiowym była dla Wergiliusza utrata rodzinnego majątku, który w końcu udało mu się odzyskać dzięki protekcji wpływowych przyjaciół. Nieprzypadkowo zatem tematyka pracy na roli i kontaktu z naturą odegrała w jego twórczości istotną rolę. Wergiliusz zmarł w czasie pracy nad „Eneidą”, w trakcie podróży powrotnej z Grecji. Pochowano go przy drodze z Neapolu do Puteoli.
Twórczość
Natura
Natura to wielki temat poezji Wergiliusza. Związkom człowieka i przyrody artysta poświęcił dwa ważne dzieła: „Bukoliki” i „Georgiki”. Pierwsze z nich jest zbiorem sielanek wzorowanych na greckim poecie Teokrycie. Głównym tematem wspomnianych utworów jest kultura pasterska: jej sceneria, obyczaje i przede wszystkim pasterska miłość. Można tu również dostrzec sensy alegoryczne i filozoficzne. W odróżnieniu od sielanek Teokryta Wergiliusza interesują również aktualne wydarzenia polityczne, które pojawiają się w postaci literackich aluzji. Szczególnym echem w jego eklogach odbijają się rozporządzenia Augusta o przekazywaniu majątków rolnych w ręce wiernych mu żołnierzy.
Styl rzymskiego poety jest niezwykle liryczny, wiersze pisane są heksametrem. Z kolei „Georgiki” zostały poświęcone rolnictwu. Wergiliusz napisał utwór na zlecenie Mecenasa. „Georgiki” to poemat dydaktyczny, stanowi więc swoisty poradnik odpowiedniej uprawy ziemi, hodowli zwierząt i pszczół. Wergiliusz odwoływał się tu przede wszystkim do dzieła Hezjoda „Prace i dnie”. „Georgiki” mają również wyraźną wymowę patriotyczną.
„Eneida”
Najważniejszym dziełem Wergiliusza jest natomiast rozbudowany poemat epicki pt. „Eneida”. Sanowi on dokonanie na miarę Homerowej „Iliady” i „Odysei”, wzorowane na dziełach greckiego wieszcza. Głównym bohaterem eposu jest bohater greckiej mitologii, Eneasz, uciekinier z Troi, który był mitycznym założycielem Rzymu. Poemat pełni funkcję epopei narodowej, napisanej na cześć Rzymu i jej obywateli. Według Wergiliusza Rzymianie to potomkowie Trojan posiadający ich przymioty i hart ducha. Utwór jest więc wielką parabolą, której sens polega na głoszeniu niezwyciężonej potęgi Rzymu i jego panowania nad światem.
„Eneida” składa się z dwunastu ksiąg. Pierwsze sześć jest wzorowanych na „Odysei” (wędrówka Odyseusza), zaś drugie sześć ksiąg przypomina „Iliadę”. Mamy tu więc dwa główne motywy: wędrówka nieszczęśliwego człowieka pozbawionego domu i ojczyzny oraz walka o nową siedzibę dla wielkiego ludu. Sam Eneasz jest wzorem doskonałego Rzymianina – odważnego, ceniącego honor, rodzinę i ojczyznę. Warto przytoczyć osąd Stanisława Stabryły o poecie i jego dziele:
Pod względem dojrzałości ideowej i artystycznej Wergiliusz przewyższył, szczególnie w „Eneidzie”, wszystkich poetów swojej epoki, stał się idealnym wzorem dla całej późniejszej epiki rzymskiej.