Geneza „Tratwy Meduzy”
 |
| Theodore Gericault, Tratwa Meduzy |
„Tratwa Meduzy” to najsłynniejszy obraz Theodore Gericaulta, który został namalowany w 1819 r. Tematyka dzieła dotyczy autentycznego wydarzenia z 1816 r., kiedy to francuski statek „Meduza” zatonął w okolicach Afryki Zachodniej. Katastrofa pochłonęła 150 ofiar, 15 ocalonych spędziło natomiast kilkanaście dni na tratwie, na której doszło do aktów kanibalizmu.
Gericault bardzo dokładnie przygotowywał się do podjęcia tego tematu: wysłuchał relacji naocznego świadka, a także studiował anatomię rozkładającego się ciała.
Opis „Tratwy Meduzy”
Obraz Gericaulta ma dynamiczną kompozycję. Widać na nim drewnianą tratwę unoszącą się na wzburzonym morzu. Podobnie wzburzone jest niebo pełne chmur. Wydęty przez wiatr żagiel, wysokie morskie fale i niejednorodna kolorystyka nieboskłonu wskazują na niezwykle wietrzną pogodę.
Na pokładzie tratwy można zobaczyć dwie grupy ludzi tworzące układy piramidalne. Osoby po lewej stronie to martwi lub konający rozbitkowie, z kolei po prawej stronie umieszczeni zostali żywi, którzy wyciągają ręce w kierunku rysującego się na horyzoncie okrętu. Grupa ta skupia się wokół wysokiej postaci czarnoskórej, machającej zdjętą koszulą.
Ludzkie zwłoki tworzą splątane kłębowiska. Widać tu naturalistyczne szczegóły anatomii konających: pośmiertne sztywnienie czy siność.
Interpretacja i analiza „Tratwy Meduzy”
Obraz „Tratwa Meduzy” można interpretować na kilku poziomach. Historyczny epizod staje się tu okazją do sformułowania przekazu uniwersalnego. Wyraźny podział rozbitków na prawą i lewą stronę oraz nawiązanie do fresku Michała Anioła „Sąd Ostateczny” nasuwa skojarzenia religijne. Potężny żywioł natury wciela się w rolę Boga i decyduje o życiu i śmierci. Natura w przeciwieństwie do rozumnego Absolutu feruje jednak ślepe, przypadkowe wyroki.
Mamy tu ponadto do czynienia z osobliwym studium sytuacji ekstremalnej, w której człowiek musi stoczyć walkę pomiędzy życiem i śmiercią. Uwagę zwracają zwłaszcza stany swoistego zawieszenia pomiędzy nadzieją a całkowitą rezygnacją.
Często interpretuje się również „Tratwę Meduzy” jako alegorię upadku Francji po klęsce rewolucji francuskiej, Napoleona oraz restauracji Burbonów.
Bogactwo znaczeń wpisanych w obraz, a także technika jego wykonania, niezwykle poruszająca emocje odbiorcy, decydują o artystycznych walorach i wyjątkowości tego obrazu.