Społeczeństwo w średniowieczu
Aby dobrze pojąć najważniejsze motywy występującymi w średniowiecznej sztuce i sposób ich funkcjonowania, należałoby zadać sobie trud i spróbować zrozumieć mentalność ludzi żyjących w tej epoce.
Mocno rozwarstwione społeczeństwo uporządkowanej według ścisłej hierarchii (różnice finansowe itp.), nieustanne konflikty zbrojne, grabieżcza polityka i wysokie podatki, ciężkie warunki bytowania, spore braki w wiedzy – to tylko niektóre czynniki kształtujące egzystencję człowieka w średniowieczu. W niepewnym świecie ludzie znajdowali ulgę w pojęciach uniwersalnych: godnej śmierci, religii oraz, co najważniejsze, w nadziei na życie w lepszym świecie (Królestwie Bożym).
Jak widać, los człowieka w średniowieczu nie był prosty – kolejne utrudnienie stanowiło bardzo rygorystyczne prawo, które przejawiało się na wielu płaszczyznach. Chodzi tutaj nie tylko o to, że średniowieczna „sprawiedliwość” była bezwzględna. Również sferę religijną traktowano bardzo formalnie, często pojmując słowa Biblii, dogmaty, przykazania w sposób skrajnie dosłowny. Obowiązkiem człowieka było dążenie do cnoty (tomizm), miał on więc trudną drogę przed sobą.
Trzeba pamiętać również o tym, że średniowiecze