Młoda Polska to epoka literacka, która rozwinęła się jeszcze w trakcie trwania pozytywizmu. Jej początki datuje się na latach 90. XIX wieku, kiedy na polskiej scenie literackiej triumfy święcili najsłynniejsi pozytywistyczni twórcy. Artyści młodszej generacji zaczęli kontestować osiągnięcia poprzedniego pokolenia. Odżyło wówczas zainteresowanie tematyką metafizyczną i narodowowyzwoleńczą. Młodopolanie odkryli na nowo twórczość romantycznych wieszczów, w szczególności Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego. Inspirowali się romantyczną wizją artysty jako przewodnika narodu. Za najwybitniejszego przedstawiciela młodopolskiego nurtu w literaturze uznaje się Stanisława Wyspiańskiego, autora dramatu „Wesele”. Ten wszechstronnie uzdolniony artysta tworzył literaturę zaangażowaną społecznie, pełną uniwersalnych komentarzy na temat przyczyn upadku Rzeczpospolitej.
Relacja świata realistycznego i fantastycznego w „Weselu”
Akcja dramatu Wyspiańskiego rozgrywa się w czasie zabawy weselnej, która odbywa się w wiejskiej chacie w podkrakowskiej wsi Bronowice. Uczestnikami wesela są zarówno bronowiccy chłopi, jak i krakowscy inteligenci. I akt dramatu przedstawia skomplikowane relacje między bohaterami, którzy wywodzą się z różnych środowisk i stanów społecznych. Różnice kulturowe między chłopstwem a inteligencją są bardzo głębokie, dlatego przedstawiciele tych grup nie mogą się ze sobą porozumieć i to pomimo sympatii i wzajemnego zainteresowania. II akt dramatu przedstawia postacie fantastyczne, które ukazują się uczestnikom wesela. Goście weselni dostrzegają w wizjach ważne postacie z polskiej historii. Dzięki rozmowom z duchami mogą lepiej zrozumieć samych siebie. Pojawienie się na weselu nadprzyrodzonych gości sprawia, że chata w Bronowicach przestaje być zwykłą izbą przeznaczoną na wesele, a zaczyna urastać do rangi symbolu całej narodu polskiego. Wyspiański pokazuje, że polskie społeczeństwo wciąż zmaga się z demonami przeszłości, a głębokie podziały społeczne utrudniają, a nawet uniemożliwiają porozumienie. W ostatniej scenie dramatu w bronowickiej chacie zjawia się Chochoł (ożywiony snop siana), który zaczyna wygrywać melodię na skrzypcach. Wszyscy weselnicy tańczą w rytm hipnotyzującej muzyki. Ta niepokojąca scena symbolizuje bierność i bezradność całego społeczeństwa. Rozmowy z duchami są jak lustro, w którym mogą przeglądać się żywi. Dzięki tym nadprzyrodzonym spotkaniom ludzie mogą zmierzyć z własnymi lękami i ukrytymi pragnieniami.
Relacje świata realistycznego i fantastycznego w „Dziadach części III”
Głównym bohaterem III części „Dziadów” jest poeta Konrad, który odbywa karę więzienia za działalność konspiracyjną. Bohater ten to niezwykle wrażliwy człowiek, pragnący dobra dla swojej ojczyzny. Ponieważ jest wybitnym artystą, przepełnia go pycha. Negatywne emocje Konrada podsycają walczące o jego duszę złe duchy. Diabłu nie udaje się jednak zawładnąć jego podświadomością, ponieważ Konrada chronią siły anielskie. Motyw walki dobra ze złem o duszę człowieka to tzw. psychomachia.