Młoda Polska to nazwa epoki literackiej, której początek datuje się na lata 90. XIX wieku. W tych latach do głosu doszło młode pokolenie artystów, którzy kwestionowali osiągnięcia myśli pozytywistycznej. Inspiracją dla nich stała się romantyczna wizja świata. W Młodej Polsce odżyły pytania o rolę artysty w życiu narodu, twórcy interesowali się żywo tematyką narodową. Młodopolan i romantyków łączyła też niechęć do szeroko pojętej cywilizacji, kontestowanie roli rozumu i nieufność wobec osiągnięć techniki i nauki. W Młodej Polsce popularna była postawa dekadencka, która polegała na odrzuceniu norm społecznych i pesymistycznej wizji przyszłości. Najwybitniejszym artystą młodopolskim był Stanisław Wyspiański, dramaturg i poeta, poruszający w swojej twórczości tematykę patriotyczną i metafizyczną. „Wesele” to jego najsłynniejszy dramat.
Refleksja nad narodem w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego
Dramat Wyspiańskiego łączy wątki realistyczne i fantastyczne. Akcja utworu rozgrywa się w podkrakowskiej wsi Bronowice, gdzie odbywa się wesele chłopki i poety. W weselnej zabawie uczestniczą przedstawiciele różnych grup społecznych. Goście wymieniają między sobą uwagi, które pokazują głębokie różnice kulturowe pomiędzy Polakami. Inteligenci nie traktują poważnie chłopów, choć zachwycają się wiejskim kolorytem i folklorem. Ludność wiejska jest z kolei nieufna wobec wielkomiejskich inteligentów i mieszczan, co ma swoje źródło w historii. W pewnym momencie gościom weselnym zaczynają ukazywać się różne duchy. Kolejność ich pojawiania się nie jest przypadkowa. Jako pierwszy na scenie pojawia się tajemniczy Chochoł, który zapowiada przyjście kolejnych zjaw. Weselnikom objawiają się duchy ważnych postaci z polskiej historii – Stańczyka, Zawiszy Czarnego, hetmana Branickiego i Jakuba Szeli. Symbolizują one bolesną i trudną historię polskiego społeczeństwa, które zmagało się zarówno z najeźdźcami, jak i ze zdradą we własnych szeregach. Ostatnia scena dramatu jest równie symboliczna. W pewnym momencie do izby wchodzi Chochoł i zaczyna wygrywać melodię na skrzypcach. Zgromadzeni goście tańczą w rytm jego muzyki jak zahipnotyzowani. Scena ta pokazuje niezdolność polskiego narodu do wzięcia odpowiedzialności za własne losy. Polacy są bezwolni i nieaktywni obywatelsko. Wyspiański przypomina, że społeczeństwo polskie wciąż nie uporało się z demonami przeszłości, a bolesna historia nadal dzieli ludzi.
Refleksja nad narodem w „Odprawie posłów greckich” Jana Kochanowskiego
Dramat Kochanowskiego przedstawia wydarzenia poprzedzające wybuch wojny trojańskiej. Poeta posługuje się kostiumem historycznym, żeby przekazać uniwersalne prawdy na temat polityki, społeczeństwa i patriotyzmu. Naradzający się w sprawie rozpoczęcia wojny Trojańczycy dzielą się na dwa obozy – jedni chcą rozejmu z Grekami, a drudzy dążą do wojny w obronie prywatnych interesów. Ci, którzy pragną korzystnego dla wszystkich pokoju, ponoszą porażkę. Zwycięstwo w sporze odnoszą manipulatorzy i populiści, kierujący się prywatą. Przesłanie dramatu jest uniwersalne – nieposzanowanie dobra wspólnego doprowadzi do upadku każdej republiki.