Geneza
Powieść Pod mocnym aniołem ukazała się nakładem Wydawnictwa Literackiego w Krakowie w 2000 roku. Już rok później Jerzy Pilch odebrał za tę książkę Literacką Nagrodę „Nike”, a w 2013 roku Wojciech Smarzowski zdecydował się zrealizować ekranizację powieści pod tym samym tytułem.
Pod mocnym aniołem uważa się za jedną z najciekawszych opowieści o nałogu i związanej z nim samotności, ale także miłości i nadziei, które mogą mieć charakter ocalający.
Problematyka
Jerzy Pilch tworzy na kartach powieści swoiste studium pijańskiego stanu człowieka – zarówno psychicznego, jak i fizycznego. Autor zabiera czytelnika w podróż po najbardziej brutalnych zakątkach psychiki człowieka uzależnionego. Przekonuje jak ciężko wyrwać się z tego zaklętego kręgu, lecz nie jest to całkowicie niemożliwe. Najmocniejszą bronią w walce z alkoholem okazuje się być słowo, literatura (bohaterowie cierpiący na chorobę alkoholową uczestniczą w terapii, polegającej na zapisywaniu swojej perspektywy świata podczas pijackiego ciągu, a odczytywaniu tych zapisków w stanie trzeźwości).
Można powiedzieć, że książka Pilcha jest opowieścią o ludzkich złudzeniach, przewidzeniach, związanych jednak z nadzieją na lepsze życie. Pisarz za takie fatamorgany uznaje w książce religię, wiarę, samego Boga, a także więzi międzyludzkie. Również miłość głównego bohatera wydaje się być naiwnym złudzeniem, szansą na odratowanie. Prawdziwy związek z kobietą staje się dla Jerzego marzeniem nie do końca prawdziwym, wyimaginowanym, jak jego pozostałe demony.
Przesłanie
Pisarz utrzymuj całą narracje powieści w tonie silnie melancholijnym. Historia o pijaństwie i próbach wyjścia z nałogu jest dla Pilcha przyczynkiem do snucia wizji o życiu całkowicie pozbawionym sensu, jakiegoś uzasadnienia, iluzji, która pozwalałaby przetrwać każdy kolejny dzień. Główny bohater wielokrotnie boleśnie upada (w sensie dosłownym i metaforycznym) – w ten sposób autor wyraża przerażającą cykliczność jaka dotyczy życia każdego z nas, choć w różnych wymiarach. Stawia także pytanie o to, czy istnieje jakakolwiek siła, będąca w stanie przezwyciężyć moc naszych uzależnień.
Styl i język
Jerzy Pilch dał w powieści popis swojej wyobraźni językowej. Robi to poprzez włożenie w usta głównego bohatera języka barokowego, poetyckiego, kunsztownego. Fraz, które stylizowane na język biblijny i klasyczny mają być próbą ujarzmienia samego siebie, nadania swemu życiu przynajmniej pozorów ludzkiej godności. W pewnym sensie Pilch potraktował tu literaturę jako środek na wyzwalanie bólu i rozpaczy.