„Poczwarka” - geneza, czas i miejsce akcji
„Poczwarka” ukazała się w 2001 roku jako kolejna powieść Doroty Terakowskiej, cieszącej się uznaniem i dużą popularnością wśród młodzieży. Jest to opowieść o życiu dziewczynki z zespołem Downa.
Czas i miejsce akcji nie są jasno określone, wydarzenia toczą się współcześnie w jakimś polskim miasteczku. Autorka nie precyzuje gdzie, ponieważ opowiadana historia mogła wydarzyć się wszędzie.
Czas i przestrzeń są uniwersalne. Akcja toczy się na dwóch planach: realnym, czyli w domu Adama i Ewy i jego okolicy (szpitalu, supermarkecie, domu spokojnej starości) oraz w fantastycznym świecie, do którego przenosi się Myszka, w cudownym ogrodzie, gdzie głos stwarza wszystko na nowo.
„Poczwarka” - problematyka
Powieść ukazuje sytuację rodziców upośledzonego dziecka, a także jego samego. Adam i Ewa to ludzie, którym się powodzi: są w sobie zakochani, mają piękny dom i odnoszą sukcesy. Z radością oczekują na narodziny upragnionego dziecka. Nie są zupełnie przygotowani na to, że dziecko będzie miało DS. Autorka ukazuje ich pierwsze reakcje i późniejsze postawy: Adama, który się odcina, unika nawet widoku dziecka, wstydzi się córki i szuka winnego, ponieważ choroba genetyczna jest w jego przekonaniu „winą”. Z drugiej strony – obserwujemy Ewę, która podejmuje się niezwykle trudnego zadania wychowania córki i otoczenia jej miłością. Ona także miewa chwile słabości i zwątpienia, czasami na wszystkiego dość, czuje się bezsilna, często nie rozumie córki.
Ta nowa sytuacja stanowi ciężką próbę dla małżeństwa Ewy i Adama. Oboje myślą o rozwodzie. Nie umieją ze sobą rozmawiać, nie mają dla siebie czasu. Ewa przez cały czas zajęta jest Myszką, nie ma czasu nawet dla siebie. Krótkie chwile wytchnienia spędza przed telewizorem, oglądając seriale lub czytając banalne romanse. Adam najlepiej czuje się w pracy, unika domu, zamyka się w swoim gabinecie, a kiedy już natyka się na córkę, przemyka wzrokiem ponad jej głową.
Terakowska wskazuje na wrogość i brak zrozumienia ze strony otoczenia. Ewa z Myszką są niemile widziane na placu zabaw, w zoo, w sklepie, teatrze, właściwie każdym miejscu, poza własnym domem. Jedyną alternatywą są specjalne ośrodki dla niepełnosprawnych, zapewniające odpowiednią opiekę, ale nie dające miłości. Ewa wie natomiast, że tego Myszce potrzeba najbardziej.
„Poczwarka” jest też próbą ukazania rzeczywistości oczyma chorego dziecka. Myszka to tytułowa poczwarka, motyl uwięziony w ociężałym ciele, z którego nie może się wydostać. Dziewczynka wiele rozumie, silnie odbiera emocje innych, ale nie potrafi wyrazić tego, co czuje. Lubi, kiedy mama jest wesoła i uśmiechnięta, marzy o tym, by tata poświęcił jej chwilę uwagi. Boleśnie odczuwa to, że inni, w tym nawet ojciec, się jej brzydzą, unikają jej. Nie rozumie wielu społecznych norm, jak na przykład konieczności noszenia ubrań, które ją krępują. Rodzi to wiele nieporozumień.
Myszka, która ma najcięższą formę DS, ma też nadzwyczajną zdolność obcowania ze Stwórcą, rozumienia spraw, które dla zwykłych ludzi pozostają tajemnicą. Za jej sprawą dzieją się w domu małe cuda: spada nagły deszcz, bujna trawa wyrasta w ciągu jednego dnia, mały kotek wraca do życia, a w ogrodzie wyrasta cudowna jabłoń, mająca moc zmieniania ludzkiego życia. Jednak dorośli tego nie zauważają, szukając racjonalnych przyczyn tych zjawisk.
Tak jak przepowiada na początku powieści Anna – za sprawą Myszki dzieje się wiele dobrego, choć rodzice nie od razu potrafią to dostrzec. Adam odkrywa prawdę o śmierci swojego brata, którego bardzo kochał, a potem o nim zapomniał. Musiało upłynąć wiele lat, by zrozumiał, że Myszka nie jest „winą” Ewy, ale darem, w którym otrzymał ponownie cząstkę swojego brata. Jako dziecko potrafił kochać i stawać w obronie chorego Adasia, obiecywał zawsze się nim opiekować, rozumiał go. Jako dorosły zatracił zdolność empatii, w pogoni za pieniędzmi, sukcesem i oznakami powodzenia zapomniał, co w życiu ma prawdziwe znaczenie.