 |
| Giordano Bruno, portret, "Livre du recteur" (1578) University of Geneva |
Giordano Bruno urodził się w styczniu 1548 roku w Noli pod Neapolem, otrzymawszy na chrzcie imię Filippo, zmienione po wstąpieniu do zgromadzenia dominikanów w 1565 roku. Życie zakonnika umożliwiło mu kontynuację edukacji rozpoczętej w szkole elementarnej w Neapolu, dzięki czemu zapoznał się z pismami starożytnych i średniowiecznych filozofów, stykając się również z pobieżnie dyskutowanymi w klasztornych aulach dziełami Kopernika i Telesia – czołowych astronomów XVI wieku. Zdobyta wiedza zrodziła w młodym myślicielu wątpliwości w odniesieniu do najważniejszych dogmatów wiary katolickiej, ostatecznie przyjął jednak święcenia kapłańskie w 1572 roku i kontynuował studia teologiczne w narzuconym przez dominikanów kształcie aż do uzyskania tytułu doktora w 1575 roku.
Z biegiem czasu wątpliwości nasilały się, a mający opinię wolnomyśliciela Giordano Bruno coraz chętniej dzielił się nimi z przełożonymi, za co w 1576 roku został ekskomunikowany. Udał się wtedy w kilkuletnią podróż po Włoszech, zarabiając na życie lekcjami gramatyki, matematyki i astronomii, po oskarżeniu o herezję został jednak zmuszony do wystąpienia z zakonu i ucieczki w dalsze regiony Europy. Spędził kilka miesięcy w Genewie, tamtejszy zreformowany kościół nie odpowiadał jednak jego oczekiwaniom (podobnie jak katolicki), a spór z jednym z profesorów filozofii miejscowego uniwersytetu i prześladowania ze strony tamtejszych kalwinów zmusiły go do kolejnej przeprowadzki. Posuwając się na zachód, w trakcie swojej tułaczki znalazł zatrudnienie na dwóch znaczących uniwersytetach – w Paryżu i Tuluzie, Francję również musiał jednak opuścić po gwałtownych sporach ze zwolennikami Arystotelesa. Około roku 1583 pojawił się na dworze królowej Elżbiety, a klimat Londynu i Oksfordu okazał się na tyle sprzyjającym jego siłom twórczym, że zredagował tu swoje pierwsze dzieła w postaci kilku dialogów i satyry na Kościół katolicki.
Pod koniec lat 80-tych stosunki Giordana Bruna z klerem uległy zaognieniu po serii pełnych krytyki wykładów filozofa, czego efektem stało się jego wykluczenie z gminy luterańskiej. Na wygnaniu w Wenecji Bruno został aresztowany w 1592 roku i oskarżony (ponownie) o herezję; przed niechybnym wyrokiem śmierci uratowała go obietnica odwołania wszystkich „bluźnierczych” słów wypowiedzianych na temat religii i jej dogmatów, pojawiwszy się jednak w tym celu w Rzymie ostatecznie zmienił zdanie i podtrzymał słuszność swoich poglądów. Został wtedy wtrącony do więzienia, gdzie spędził kolejne sześć lat – aż do ogłoszenia wyroku śmierci za herezję. Kilkakrotnie proponowano mu odwołanie się od wyroku i wolność w zamian za publiczne wyparcie się głoszonych wcześniej poglądów, Bruno za każdym razem jednak odrzucał tego typu oferty. Został spalony na stosie w publicznej egzekucji na placu Campo di Fiori w Rzymie 17 lutego 1600 roku.