Skąpiec - geneza komedii

„Skąpiec” stanowił w życiu Moliera pewnego rodzaju wytchnienie po burzach roztaczanych wokół jego osoby od początku lat 60-tych z powodu ukazywania się kolejnych, śmiałych obyczajowo komedii: „Szkoły żon” (1662), „Świętoszka” (1664), i „Mizantropa”(1666). Artysta musiał poczuć się zmęczonym nieustannymi bataliami o ich egzystencję sceniczną, jakie prowadził z niezwykle wpływowymi członkami tzw. Towarzystwa Kabały, toteż pod koniec dziesięciolecia zajął się tematem drażliwym, ale mniej kontrowersyjnym dla jego adwersarzy, czerpiąc inspirację z komedii antycznej.

Pod koniec burzliwego dziesięciolecia Molier zajął się więc dwoma utworami Plauta, które przerobił i odświeżył na potrzeby współczesnego sobie widza. Jednym z nich była komedia „Aulularia” („Skarb”) opowiadająca historię odnalezienia wypełnionej skarbem szkatułki, która wpędza swego odkrywcę – Eukaliona – w paranoiczny strach przed wykradzeniem pieniędzy, przesłaniający mu rzeczywistość na tyle, iż starzec nie zauważa jak jego córce wykradany jest skarb cnoty. Akcja tego utworu urywa się w bardzo symptomatycznym memencie, gdy letarg głównego bohatera przerywają bóle porodowe Faedrii.

Odniesienia „Świętoszka” do tego utworu są aż nazbyt wyraźne, trudno jednak powiedzieć tu o bezpośredniej trawestacji antycznego wzorca, który uległ u Moliera znaczącej modyfikacji. Komedię wystawiono po raz pierwszy 9 września 1668 roku, a postać tytułową – wedle wszelkiego prawdopodobieństwa – zagrał sam Molier.