Geneza
Po raz pierwszy utwór ujrzał światło dziennie w 1947 roku – jest to opowieść o małym, wiecznie uśmiechniętym skrzacie, który uwielbiał płatać figle, ale również dokuczać dzieciom. Tekst stał się tak popularny, że stworzono wiele jego tłumaczeń oraz adaptacji radiowych.
Problematyka
Główny bohater jest sympatycznym małym stworkiem, który przez swój śmiech wydaje się postacią bardzo pozytywną. Są to jednak pozory, ponieważ tak naprawdę skrzat żywi się naśmiewaniem z zachowania niegrzecznych dzieci. W rzeczywistości nakłania innych do wyrządzania szkód i krzywd i czerpie z tego powodu prawdziwą satysfakcje. Cudaczek uwielbiał dzieci, ale miał na nie bardzo zły wpływ. Na oczach czytelnika potworek przechodzi jednak ewolucję, dokonuje się w nim wewnętrzna przemiana. Gdy dorasta, dojrzewa, zaczyna rozumieć swoje niewłaściwe postępowanie i pod wpływem relacji z mrówkami, które okazały mu wdzięczność za ocalone życie, odkrywa, że będąc dobrym i życzliwym także można być szczęśliwym i „najedzonym”. W postaci Cudaczka-Wyśmiewacza podkreślona została niewłaściwość postawy, która polega na wyśmiewaniu się z innych lub nakłaniania ich do czynienia zła. Co więcej, zmiana nastawienia bohatera ma dowodzić, że tak naprawdę każdy, nawet ten najbardziej zdemoralizowany człowiek ma szansę na przemianę i poprawę swojego charakteru.
Przesłanie
Poprzez postać Cudaczka, którego przez cały test postrzegamy jako tego, który czyni zło, podszeptuje innym by zachowywali się źle, czyli jako postać niepożądaną i niechcianą, a który ostateczne zmienia się na lepsze autorka pokazuje nam, że nawet beznadziejne przypadki mają szansę na rehabilitację. Nie należy z góry skazywać kogoś na niepowodzenie i klasyfikować jako tego „złego”, bowiem przy odpowiedniej motywacji okaże się, że i taka osoba posiada serce, kryje w sobie pozytywne emocje, które tylko czekają na uwolnienie. Zakończenie opowieści jest zatem optymistyczne i napawa nadzieją, że zło zawsze można przemienić dobro – trzeba tylko znaleźć odpowiedni sposób.