Wojna na Pacyfiku - przyczyny, przebieg (kalendarium), skutki

Wojna na Pacyfiku i włączenie się Japonii do II wojny światowej było rezultatem trwającej od początku XX wieku rywalizacji pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Japonią o dominację na Oceanie Spokojnym. USA starały się za wszelką cenę utrzymać swoją supremację na tym akwenie i nie zgadzały się na większe interwencje zbrojne w Chinach (takie, jak japoński najazd na to państwo w roku 1937), godziły więc tym samym w dwa główne cele polityki zagranicznej Japonii. Stopniowo japońscy politycy uznali, że jedyną metodą na zajęcie przez Japonię przynależnego jej miejsca jest zbrojne wyparcie USA z Pacyfiku.

Wojna na Dalekim Wschodzie rozpoczęła się od niespodziewanego ataku lotnictwa japońskiego na amerykańską bazę Pearl Harbor, 7.12.1941 roku. Japończycy odnieśli tam wspaniałe zwycięstwo, jednakże nie udało im się, co kluczowe, zniszczyć głównych amerykańskich okrętów, jakimi były lotniskowce. Mimo to pierwsze pół roku wojny to okres błyskawicznych sukcesów Japończyków. Japońskie siły odniosły szereg zwycięstw przeciwko Brytyjczykom w Azji i zajęły wiele kluczowych archipelagów Pacyfiku, realna stawała się groźba inwazji na Australię.

Punktem zwrotnym były stoczone w maju i czerwcu dwie wielkie bitwy morskie na Morzu Koralowym i pod Midway, gdzie główne japońskie siły zostały najpierw zatrzymane, a potem doznały dotkliwej porażki, tracąc trzy lotniskowce. Jeszcze w tym samym roku Amerykanie opanowali ważny punkt, jakim była wyspa Guadalcanal.

Po rozbiciu Japończyków pod Midway dowódca floty amerykańskiej, admirał Nimitz, wraz z generałem Douglasem McArthurem opracowali nowy plan działań floty i armii, tzw. strategię "żabich skoków". Siły Aliantów miały zdobywać kolejne kluczowe wyspy na Pacyfiku i tworzyć na nich bazy zaopatrzeniowe, aż do Japonii, po czym zaatakować ją bezpośrednio

W roku 1944 Japonia zaczęła coraz wyraźniej przegrywać wojnę. Atak na Birmę został odparty przez Brytyjczyków, a flota poniosła klęskę w bitwie pod Leyte i w kampanii na Filipinach. Japońskie miasta znalazły się wkrótce w zasięgu ciężkich bombowców, które zaczęły niszczyć ich drewnianą zabudowę W akcie desperacji Japończycy zaczęli stosować coraz częściej ataki samobójcze - Kamikadze. Nie mogło to jednak odwrócić losów wojny.

W roku 1945 Amerykanie przeprowadzili desanty m.in. na Iwo Jimę i Okinawę. Były to jedne z najkrwawszych starć  w czasie całej wojny, głównie ze względu na fanatyczny opór Japończyków. Wydawało się, że zdobycie Wysp Japońskich w walce może kosztować życie milionów żołnierzy. Aby tego uniknąć, postanowiono zastosować broń eksperymentalną - bomby atomowe. Zrzucone w sierpniu 1945 roku na japońskie miasta Hiroszimę i Nagasaki, w połączeniu z wiadomością o włączeniu się do wojny ZSRR zmusiły japoński rząd do kapitulacji. Została ona podpisana 16 października 1945 roku.

Wojna na Pacyfiku była kresem marzeń o potężnym imperium Japonii, dominującym na tym obszarze. Wyzwolone zostały wielkie obszary Azji, gdzie prędko jednak doszło do serii wojen domowych o władzę pomiędzy komunistami i legalnymi rządami. Już wkrótce opuszczone przez Japończyków terytoria stały się miejscem starć pomiędzy potęgami - ZSRR i USA.