Wenus paleolityczna, to określenie odnoszące się do kilkunastocentymetrowych posążków postaci kobiet, z okresu paleolitu górnego. Były one przedstawiane z wyraźnie podkreślonymi cechami kobiecymi: wydatne piersi, brzuch i uda, często bez rąk, przy jedynie schematycznie zaznaczonymi innymi częściami ciała. Wiązana była z tzw. kultem płodności, jednym z najstarszych i najbardziej rozpowszechnionych na świecie, charakteryzującym się oddawaniem czci różnym jej przejawom.
Pierwszą prehistoryczna Wenus odnalazł we Francuskiej miejscowości Laugerie Basse, w roku 1864 archeolog Markiz Paul de Vibraye. To właśnie francuski archeolog nazwał ją Wenus (dodając też impudique – jako, że nie prezentowała żadnych oznak wstydu), datowana jest na 24000 - 22000 r. p.n.e. Odkrycia jednej z najsłynniejszych statuetek tego typu, dokonał w roku 1908 w Dolnej Austrii, archeolog Josef Szombathy. Znalezisko zaliczono do kultury willedorfskiej, datowane na 29000 – 25000 lat p.n.e. i jest najstarszą znaną ceramiką na świecie - Wenus z Willendorfu. Podobnego okrycia w roku 1927 dokonał, podczas wykopalisk na terenie Ukrainy, S.N. Zamiatnine. Odnalazł osiem kobiecych statuetek. Jedna z nich, wykonana z kości słoniowej i przypominająca tę odnalezioną wcześniej przez Szombathego, została nazwana Wenus z Gagarino.