Obrady Okrągłego Stołu - postanowienia, skutki

Znaczne osłabienie pozycji władz komunistycznych w latach 1987-1988, liczne kryzysy ekonomiczne i braki w artykułach pierwszej nawet potrzeby, połączone z coraz bardziej widocznymi problemami wewnętrznymi ZSRR uświadomiły komunistycznych przywódców Polski, że jedyną szansą na utrzymanie władzy jest dialog z opozycją wewnątrz państwa. Pomiędzy lutym a kwietniem roku 1989 w Warszawie i na jej obszerzach doszło do szeregu spotkań przedstawicieli „Solidarności” z władzami komunistycznymi – były to tzw. Obrady Okrągłego Stołu. W wyniku przyjętych na nich ustaleń komunistyczne władze zgodziły się oddać część władzy opozycji i rozpocząć proces przebudowy państwa.

Jednym z najważniejszych ustaleń Okrągłego Stołu było zorganizowanie pierwszych od II wojny swiatowej częściowo wolnych wyborów 4 czerwca 1989 roku. Władze PZPR zagwarantowały sobie jednak, że niezależnie od wyniku głosowania komuniści otrzymają 65% miejsc. Postanowiono również utworzyć senat, zniesiony jeszcze w 1946 roku, po referendum ludowym. Przywrócono urząd prezydenta i znacznie zwiększono rolę Sejmu w stosunku do Partii i jej przywódców. Dodatkowo zalegalizowano „Solidarność” i otwarto furtkę do powtania kolejnych niezależnych związków. Zagwarantowano im także możliwość prowadzenia swobodnej akcji wyborczej i udostępniono dostęp do mediów.

Wybory 4 czerwca 1989, będące wynikiem porozumień były symbolicznym końcem komunistycznego ustroju w Polsce. Opozycja zdobyła wtedy wszystkie możliwe miejsca w Sejmie i Senacie. Już wkrótce po nich, jesienią 1989, blok komunistyczny zaczął się kruszyć, a posłowie oddali swoje miejsca przedstawicielom Solidarności, bądź sami do niej przechodzili. Rozpad „komuny” zakończył się w lutym 1990 roku, kiedy to doszło do samorozwiązania PZPR. Reorganizacja rządu umożliwiła powstanie pierwszego prawdziwie demokratycznego rządu z Tadeuszem Mazowieckim na czele. W ten sposób uchwały Okrągłego Stołu zapoczątkowały proces, którego efektem była transformacja PRL-u w trzecią RP.