Kultura łużycka pojawiła się w środkowej epoce brązu a jej rozkwit nastąpił w młodszej epoce żelaza. Zaliczana jest do kręgu kultur pól popielnicowych ze względu na charakterystyczna obrzędowość związaniem z chowaniem zmarłych.
Kult solarny i kult płodności
W młodszej epoce brązu i wczesnej epoce żelaza nastąpił rozkwit kultu solarnego. Znane są z naczyń ceramicznych tego okresu symbole interpretowane przez badaczy jako znaki astralne lub solarne. Są to: krzyż wpisany w koło, trykwetr i koło otoczone promieniami. Z kultem słońca połączone są także figurki zwierząt, szczególnie ptaków, gdyż przypisywano im magiczną moc. Działo się tak ponieważ często plemiona kultury łużyckiej przedstawiały pod postacią ptaków, dusze zmarłych. Nieliczne znaleziska stanowią tzw. wózki solarne, wykonane z brązu, zdobione figurkami ptaków, pełniły najprawdopodobniej funkcje kultowe. Za przedmioty związane z kultem solarnym badacze uważają także występowanie wykonanych z brązu zawieszek z krzyżem wpisanym w koło. Wśród ludności kultury łużyckiej rozpowszechniony był także kult płodności. Wskazuje na to występowanie w grobach przedmiotów o kształcie fallicznym. Groby Łużyczan stanowią w zasadzie jedyne źródło informacji na temat ich wierzeń, które były związane ze sferą życia pośmiertnego i obrządkiem pogrzebowym.
Obrządek pogrzebowy
Charakterystyczny dla plemion kultury łużyckiej jest obrządek pogrzebowy ciałopalny popielnicowy. Charakterystyczne były rozległe pod względem powierzchni cmentarzyska, na których chowano zmarłych przez wiele dziesiątek a nawet setek lat. W płaskich i płytkich grobach grzebano spalone szczątki ciał, uprzednio składając je w naczyniach glinianych zwanych popielnicami. Jednakże, mimo iż groby popielnicowe występowały najpowszechniej, spotykamy także groby szkieletowe, zwłaszcza na Górnym Śląsku i w zachodniej części Małopolski. Z kolei na cmentarzysku w miejscowości Kietrz – Krotoszynie, odkryto jamę, w której były rozsypane niespalone szczątki zmarłego (grób typu kietrzańskiego). Istnieją dwie teorie związane z odkryciem grobów ciałopalnych i szkieletowych. Pierwsza mówi, że groby szkieletowe przetrwały jako starsza forma obrządku pogrzebowego związana z kulturami przedłużyckimi. Druga głosi natomiast, że na tereny Górnego Śląska i zachodniej Małopolski przybyli znad Adriatyku Ilirowie, kultywujący inhumację. Badacze w większości przychylają się do pierwszej z nich. W grobach szkieletowych zmarłego składano na wznak, z głową skierowana na południe. Przy szczątkach odnajdywano ozdoby glowy, zawieszki, spinki ozdobne, bransolety, naszyjniki i kolie z paciorków oraz przedmioty codziennego użytku i broń (groty do włóczni, sztylety). Do grobów wkładano także naczynia z jedzeniem oraz dary z mięsa.
Jamy grobowe były najczęściej przykrywane konstrukcjami z kamieni wapiennych, rzadziej z drewna. Na cmentarzyskach składano wszystkich mieszkańców osady bez względu na wiek i płeć. Znajdujemy w Kietrzu szczątki zmarłych obojga płci, poczynając od dzieci, które nie dożyły pierwszych urodzin do osób starszych. Na cmentarzysku w Glinianach pod Wołowem natomiast odkryto pochówki zawierające szczątki krów, koni, owiec wraz z potłuczonymi naczyniami ceramicznymi, co wskazuje na występowanie w kręgu kultury łużyckiej, rytualnych pochówków zwierzęcych.
Usytuowanie cmentarzysk
Cmentarzyska były najczęściej usytuowane nad wodą. Miało to dwie przyczyny. W ten sposób chciano uniemożliwić zmarłym powrót do świata żywych. Ponadto w końcowej fazie ciałopalenia, polewano wodą stos'
Tematyka związana z kulturą łużycką jest bardzo skomplikowana. Ze względu na szeroki zasięg występowania i rozległe ramy czasowe, kultura łużycka jest zróżnicowana i niewolna od wpływów kultur sąsiednich, dlatego mogła mieć różna postać na różnych terenach.