Jakub Szela urodził się w roku 1787 we wsi Smarzowy, na terenie należącym po rozbiorach Rzeczpospolitej do Austrii. Przed rokiem 1846 nie wyróżniał się właściwie niczym na arenie politycznej. Zyskał jedynie znikomą, lokalną sławę, będąc przedstawicielem wsi w szeregu wielu procesów dotyczących kwestii spornych z dworami szlacheckimi, głównie zaś ze szlachecką rodziną Boguszów. Znany był ze swoich radykalnych poglądów i nieustępliwości w walce.
Jakub Szela wypłynął na karty historii dopiero w roku 1846, kiedy to polskie organizacje spiskowe szykowały się do wywołania powstania narodowego, które to swoim zasięgiem miało objąć wszystkie zabory. Austriacy doskonale zdawali sobie sprawę z istniejących na wsi galicyjskiej napięć pomiędzy „światem” szlacheckim a wsią, dostrzegli też działalność Jakuba Szeli i postanowili ją wykorzystać.
W wyniku zachęty i cichego przyzwolenia władz austriackich, Jakub Szela zorganizował w połowie lutego (od 18.02) gromady chłopskie, których celem było napadanie na dwory szlacheckie i wymierzanie „sprawiedliwości”, co zazwyczaj oznaczało mordowanie szlachty. Zdarzenie to nazywa się rabacją lub rzezią galicyjską. W jej wyniku cały wysiłek mający na celu wywołanie powstania został obrócony wniwecz, zaś władzom austriackim udało się doskonale poróżnić szlachtę i chłopów, tak że niebezpieczeństwo walki wyzwoleńczej zostało zażegnane. W marcu 1846 roku Austriacy zaczęli powoli przywracać porządek na wsi, zaś sam Szela został internowany 19.04.1846 roku i do roku 1848 przebywał w Tarnowie. Ostatecznie Austriacy wynagrodzili go przyznaniem mu dużego, 30-morgowego gospodarstwa na Bukowinie, z dala od pierwotnego miejsca zamieszkania. Tam też umarł w roku 1866.
Jakub Szela jest postacią jednoznacznie kojarzoną negatywnie, jako zdrajca narodowy i osoba, która doprowadziła nie tylko do bratobójczej walki, ale i poróżnienia dwóch grup społeczeństwa polskiego. Z drugiej strony kilkukrotnie podejmowano też próbę rehabilitacji tej postaci, starając się ukazywać ją jako obrońcę praw chłopskich i osób uciśnionych.