Biorąc pod uwagę przejawianą aktywność wulkaniczną (wylewy lawy, wyrzucanie materiału piroklastycznego, czy nawet gorące ekshalacje gazów wulkanicznych) rozróżnia się kilka rodzajów wulkanów. Wulkany czynne wykazywały aktywność w ostatnich kilkuset latach Jest ich na Ziemi około 500. Przykładem może być sycylijska Etna, której ostatnia erupcja miała miejsce w marcu 2012 roku (stan na 31.05.2013).
Jeśli w czasie ostatnich kilkuset lat obserwowano tylko gorące ekshalacje gazów, a ostatnia erupcja miała miejsce od kilkuset do kilku tysięcy lat, temu mówimy o wulkanie drzemiącym (łącznie z czynnymi około 1500, przykład Mauna Kea na Hawajach). Jeśli jednak wulkan nie przejawiał aktywności wulkanicznej w czasach historycznych, chociaż zachowuje w dalszym ciągu kształt stożka wulkanicznego nazywamy go wulkanem wygasłym (np. wulkany w Masywie Centralnym we Francji).
 |
| Wyspa Stromboli na morzu Tyrreńskim z czynnym wulkanem; autor: Steven W. Dengler (28.09.2004), źródło: wikipedia.org |
Rozmieszczenie wulkanów nawiązuje do przebiegu granic płyt litosfery, w tym zarówno stref spredingu (rozrastania się) skorupy ziemskiej, jak i stref subdukcji. Większość aktywnych wulkanów (ok. 60%) znajduje się wokół Pacyfiku (tzw. pacyficzny pierścień ognia). Leżą tam takie duże wulkany, jak: Kluczewska Sopka na Kamczatce w Rosji (4957 m n.p.m.), Fudżi w Japonii (3776 m m.p.m.), Mayon na wyspie Luzon na Filipinach (2462 m n.p.m.), Ruapehu w Nowej Zelandii (2797 m n.p.m.), Katmai na Aleutach w USA (2047 m n.p.m.), St. Helen w stanie Waszyngton w USA (3000 m n.p.m.), Popocatepetl w Meksyku (5452 m n.p.m.), Cotopaxi w Alei Wulkanów w Ekwadorze (5897 m n.p.m.), czy drzemiący Ojos de Salado w Argentynie, najwyższy wulkan na świecie (6893 m n.p.m.).
 |
| Mount St. Helens na początku lat 80.; autor: Lyn Topinka |
Wiele wysp wulkanicznych leżących na Pacyfiku (np. Hawaje) leży jednak wewnątrz plyt litosfery. Wulkanizm tłumaczy się tam tym, że leżą one nad plamami gorąca płaszcza Ziemi. Biorąc pod uwagę to, że najwyższe szczyty tego archipelagu (np. Mauna Kea na wyspie Hawaii – 4205 m n.p.m.) wyrastają z dna oceanu, czyni je najwyższymi szczytami na Ziemi licząc od podstawy do wierzchołka (ponad 10 000 m).
Inne obszary aktywności wulkanicznej na świecie to: granica płyty karaibskiej i północnoamerykańskiej (wyspy antylskie), strefa Grzbietu Śródatlantyckiego, dolina ryftowa we wschodniej Afryce (wygasłym wulkanem jest m.in. Kilimandżaro – 5895 m n.p.m.), grzbiety oceaniczne na Oceanie Indyjskim, granica płyty indo-australijskiej i euroazjatyckiej w regionie Archipelagu Sundajskiego (m.in. Tambora w Indonezji – 2850 m n.p.m., jego erupcja w 1815 r. wyrzuciła do atmosfery tyle popiołów, że osłabieniu uległo natężenie promieniowania słonecznego i w kolejnym roku na półkuli północnej obniżyła się temperatura powietrza i zebrano niższe niż zwykle plony) oraz granica płyty euroazjatyckiej i afrykańskiej i arabskiej (m.in. wygasłe wulkany Ararat – 5165 m n.p.m. i Elbrus, najwyższy szczyt Kaukazu – 5642 m n.p.m.).
Ten ostatni region to drugi poza Islandią obszar występowania czynnych wulkanów w Europie. Występują one w południowych Włoszech: na Sycylii – Etna (3340 m n.p.m.), na Wyspach Liparyjskich – m.in. Stromboli (926 m n.p.m.) oraz w okolicach Neapolu – Wezuwiusz (1891 m n.p.m.).
 |
| Wulkan Cotopaxi; autor: Gerard Prins (27.06.2008), źródło: wikipedia.org |
W Polsce nie ma obecnie aktywnych wulkanów. Aktywność wulkaniczna miała u nas miejsce w permie i trzeciorzędzie – na Śląsku, w Pieninach i Beskidzie Sądeckim oraz w okolicach Krzeszowic. Pozostałości dawnych wulkanów to m.in. Góra Świętej Anny, czy Ostrzyca na Pogórzu Kaczawskim.