Tektonika to nauka geologiczna zajmująca się budową skorupy ziemskiej (w tym zwłaszcza ułożeniem warstw skalnych) i procesami, które na nią wpływają.
Warstwy skalne złożone ze skał osadowych ułożonych niemal poziomo jedna na drugiej nazywany płytą tektoniczną. Jeśli ułożone jadna na drugą warstwy skalne są łagodnie nachylone w jedna stronę wówczas mamy do czynienia z monokliną.
 |
| Synklina w Profondeville w Belgii; autor: Tim Bekaert (24.04.2005), źródło: wikipedia.org |
Ruchy górotwórcze powodują dyslokacje (czyli przemieszczenia) warstw skalnych względem siebie. Podstawowym rodzajem dyslokacji są fałdy, w których ułożenie warstw jest faliste. Wypukła część fałdu nosi nazwę antykliny, a wklęsła część fałdu synkliny. Części fałdu pomiędzy osią antykliny i osią synkliny to skrzydło fałdu.
Jeśli antyklina jest symetryczna względem swojej osi, wówczas mówimy o fałdzie stojącym. W innym przypadku mamy do czynienia z fałdami: pochylonymi, obalonymi lub leżącymi. Wielkich rozmiarów fałd leżący, którego skrzydło dolne zostało oderwane od pierwotnego podłoża i wytarte a skrzydło górne nasunięte na przedpole fałdu (nawet do 200 km) nosi nazwę płaszczowiny. Budowę płaszczowinową mają Alpy i Karpaty. Góry zbudowane z fałdów i płaszczowin nazywamy górami fałdowymi.
Jeśli w trakcie ruchów górotwórczych dochodzi do przerwania ciągłości warstw skalnych i ich przesunięcia względem siebie tworzą się uskoki. Wyróżniamy wiele ich typów. Jeśli przesunięcie zachodzi w pionie mówimy o uskokach zrzutowych, jeśli w poziomie o uskokach przesuwczych.
 |
| Widok uskoku transformacyjnego San Andreas w Kalifornii, autor: NASA |
Obszar wyniesiony do góry wzdłuż linii uskoku nosi nazwę zrębu tektonicznego, obszar zrzucony w dół wzdłuż linii uskoku nazywamy zapadliskiem tektonicznym (np. w formie rowu tektonicznego takiego jak Rów Krzeszowicki niedaleko Krakowa). Góry, w których bloki skalne są przemieszczone względem siebie wzdłuż uskoków nazywamy górami zrębowymi. Są to zazwyczaj stare góry fałdowe odmłodzone w orogenezie alpejskiej (np. Sudety).