Ruch obrotowy Ziemi - przyczyny, na czym polega, następstwa

Ruch obrotowy (wirowy) Ziemi polega na obrocie Ziemi wokół własnej osi. Punkty, w których oś ziemska przecina powierzchnię Ziemi to bieguny. Biegun bliższy Europie to biegun północny, a przeciwny to biegun południowy. Na biegunach nie da się określić kierunków głównych.

Ruch obrotowy Ziemi odbywa się z zachodu na wschód. Pełny obrót Ziemi wokół osi trwa 23 godziny 56 minut 4,091 sekundy (doba gwiazdowa), który to czas oznacza okres pomiędzy dwoma kolejnymi górowaniami punktu Barana. Podstawą rachuby czasu jest średnia doba słoneczna trwająca dokładnie 24 godziny. Punkt położony na równiku porusza się w ruchu obrotowym z prędkością prawie 465 m/s, a w miarę oddalania się od równika prędkość ta spada do 0 m/s na biegunach.

W Starożytności większość myślicieli (Arystoteles, Ptolemeusz) zakładała, że Ziemia jest nieruchoma. Niektórzy jednak, np. Arystarch z Samos twierdzili, że ruch dzienny sfery niebieskiej wynika z ruchu obrotowego Ziemi. Takie poglądy głosił też w swojej teorii heliocentrycznej Mikołaj Kopernik. Dowody doświadczalne na ruch obrotowy Ziemi udało się uzyskać dopiero w XVIII i XIX wieku. Główne z nich to:
- odchylenie swobodnie spadającego ciała od pionu ku wschodowi, dowiedzione doświadczalnie przez D. Guglielminiego w 1791 roku,
- doświadczenie francuskiego fizyka i astronoma J. Foucaulta z wahadłem (wahadło Foucaulta) z 1851 roku, zauważył on, że płaszczyzna ruchu dużego wahadła przesuwa się w ciągu doby względem kierunków na Ziemi dokonując obrotu ze wschodu na zachód, efekt ten daje się wytłumaczyć tylko w sytuacji, gdy ruch wahadłowy odbywa się na obracającej się Ziemi.

Następstwa ruchu obrotowego Ziemi to:
- dobowy obrót sfery niebieskiej,
- naprzemienność dni i nocy i związana z tym możliwość pomiaru czasu,
- dobowe cykle procesów fizycznych (np. dobowy przebieg temperatury powietrza) i funkcjonowania biosfery (aktywność w ciągu dnia oraz odpoczynek w nocy lub odwrotnie w przypadku organizmów nocnych),
- spłaszczenie Ziemi na biegunach wywołane przez siłę odśrodkową,
- odchylenie kierunku poruszania się ciał przez siłę Coriolisa, to właśnie ona odpowiada za przesunięcie płaszczyzny ruchu wahadła w doświadczeniu Foucaulta.

Autor: dr Krzysztof Jarzyna z Instytutu Geografii UJK w Kielcach

Polecamy również:

Komentarze (4)
Wynik działania 3 + 4 =
Gargamel
2020-03-06 22:06:46
Jarzyna zamiast o przyczynach napisał o dowodach empirycznych. Nałukowiec....
jawas
2019-09-11 18:47:10
Przyczyna ruchu obrotowego ziemi nie jest znana. A gdyby ziemia nie wirowała, nie byłoby dnia i nocy. Czy księżyc wiruje jak ziemia.
Andrzej
2015-11-04 15:46:42
No a przyczyny?
dociekliwy
2015-01-18 11:42:07
ruch obrotowy Ziemi - przyczyny - taki jest tytuł - nie widze wyjaśnienia dlaczego się kręci Panie Jarzyna
Ostatnio komentowane
Ez
• 2025-04-07 14:53:18
AAAA
• 2025-04-06 10:59:03
,m
• 2025-04-06 09:43:25
gg
• 2025-04-04 16:49:00
Może być
• 2025-03-27 18:35:05